Feedback geven en ontvangen

Feedback is het terugkoppelen van informatie van de ene persoon naar de andere, waarmee duidelijk wordt gemaakt hoe de boodschap (of het gedrag) van de een op de ander overkomt. Weten hoe je over elkaar denkt en hoe je op een ander overkomt, maakt een relatie duidelijker en opener. Dit bevordert de sfeer en maakt communicatie effectiever. Van feedback leer je heel veel. Het vergroot je zelfkennis en geeft je inzicht in hoe je met andere omgaat en hoe je op hen overkomt.

Feedback geven

Er zijn verschillende manieren om feedback te geven:

• Verbaal of non-verbaal;
• Bewust of onbewust;
• Direct of indirect;
• Gevraagd of ongevraagd;
• Opbouwend of afbrekend.

Niet alle vormen van feedback geven zijn even effectief. Zo komt verbale feedback meestal duidelijker over dan non-verbale, tenminste als je de woorden zorgvuldig kiest.

Bewust feedback geven is beter dan onbewust. Als je onbewust feedback geeft, loop je het risico dat je gedachten en gevoelens aan de ander laat merken die je liever voor jezelf had gehouden of die kwetsend overkomt.

Directe feedback werkt effectiever dan indirecte feedback, omdat je precies zegt wat je bedoelt.

Ongevraagde feedback is niet in alle omstandigheden effectief. Wanneer er om feedback is gevraagd, weet je al van tevoren dat de ander ervoor openstaat. Dit maakt feedback geven een stuk gemakkelijker. Bij ongevraagd feedback moet je maar afwachten hoe de ander erop reageert. Dit wil echter niet zeggen dat je nooit ongevraagd feedback mag geven.

Opbouwende feedback komt beter over dan afbrekende. Afbrekende feedback roept weerstand op. De ander zal zijn gedrag niet alleen aanpassen, hij kan er ook onzeker door worden en daardoor juist minder goed functioneren. Bij opbouwende feedback voelt een ander zich niet alleen niet aangevallen, hij krijgt ook handvatten om zijn gedrag te verbeteren. Het draagt bij aan het versterken van het zelfvertrouwen.

Voorwaarden goede feedback

Goede feedback voldoet aan de volgende voorwaarden:

• De ontvanger van de feedback voelt zich geaccepteerd. Er is een sfeer van vertrouwen en veiligheid.
• Zowel de ontvanger van de feedback als de gever ervan hebben het gevoel dat de feedback zinvol en bruikbaar is. beiden zijn bereid om van elkaar te leren.
• Gevoelens worden serieus genomen. Het heeft geen zin om te ontkennen wat je voelt bij het geven of het ontvangen van feedback. Die gevoelens mag je ook tonen of verwoorden.

Bij het geven van feedback is het belangrijk dat je zo duidelijk mogelijk overbrengt wat je bedoelt. Ik-boodschappen zijn hierbij een belangrijk middel. Bij een ik-boodschap ga je van jezelf uit.
Ik-boodschappen zijn vaak effectiever, omdat een ik-boodschap veel minder weerstand en verzet oproept en minder bedreigend is voor de ander. Je legt de verantwoordelijkheid voor het veranderen van het gedrag bij de ander; je doet een beroep op hem zonder hem iets voor te schrijven. Je bent eerlijk en geeft den ander de kans om een eerlijke reactie te geven.

Feedback ontvangen

Bij het ontvangen van feedback luister je naar hoe een ander over je denkt. Je probeert hiervoor open te staan, de ander te begrijpen en er kritisch en eerlijk mee om te gaan.

Feedback kan ook verkeerd overkomen. Meestal interpreteer je de feedback op jouw eigen manier, zonder te controleren of het wel klopt. Je denkt dat je begrijpt wat de ander bedoelt, maar achteraf blijkt dat niet het geval te zijn. Daarom is het goed om altijd even de feedback in eigen woorden samen te vatten.

Negatieve feedback betrek je gemakkelijk op je eigen persoon, vooral als je weinig zelfvertrouwen hebt. Je hebt dan niet in de gaten dat het alleen om bepaald gedrag gaat en kunt daardoor de feedback verkeerd begrijpen.

Hoe goed je de feedback kunt accepteren, hangt af van de volgende factoren:

• Wie het zegt. Van iemand die je sympathiek vindt, accepteer je eerder feedback dan van iemand die je niet mag.
• De manier waarop. Wanneer het op een bedreigende of afbrekende manier wordt gezegd, is het moeilijker om feedback te accepteren dan wanneer het op een rustige en opbouwende manier wordt gebracht.
• De situatie waarin. Als jij je niet op je gemak voelt in de situatie waarin de feedback wordt gegeven (bijvoorbeeld in het bijzijn van je collega’s), kost het je veel meer moeite om deze te aanvaarden.
• Terechte of onterechte feedback. Bij feedback die in jouw ogen onterecht is, zal het moeilijk zijn om deze te accepteren.
• Je zelfvertrouwen en je gevoel van eigenwaarde. Wanneer je meer zelfvertrouwen hebt en een groter positief gevoel van eigenwaarde, kun je de feedback beter op zijn waarde schatten, omdat je er eerlijk en kritisch naar durft te kijken.
• De waardering en de acceptatie van anderen. Als jij je door anderen geaccepteerd voelt, dus ook door degene die jou feedback geeft, weet je dat de feedback niet is bedoeld om jou aan te vallen.

Aandachtspunten bij het ontvangen van feedback

• Neem de feedback serieus.
• Ontken de feedback niet meteen. Je kunt altijd later nog aangeven wat er volgens jou aan de feedback onterecht is, maar het is belangrijker te achterhalen hoe de ander tot zijn indruk is gekomen.
• Beargumenteer de feedback niet meteen door jezelf te verdedigen.
• Voel je niet meteen aangevallen of beledigd.
• Ga niet in op de feedback voordat je hebt begrepen wat de ander bedoelt.
• Luister actief naar de feedback.
• Reageer rustig en eerlijk op de feedback.
• Ga na wat je met de feedback gaat doen.