Tekstmarkers of markeerstiften zijn populaire schrijfwaren

Een tekstmarker valt in de categorie schrijfwaren, hoewel je er strikt genomen niet mee schrijft. Tekstmarkers zijn heel populair; een veelvuldig gebruikte schrijfwaar. Bijna iedereen heeft er wel één. Thuis, op school, op kantoor, overal kom je wel een tekstmarker tegen. Maar niet alle tekstmarkers zijn hetzelfde, ook hier zijn er best wel verschillen tussen het ruime aanbod. In dit artikel kun je heel veel te weten komen over een eenvoudig en alledaags gebruiksvoorwerp als de tekstmarker.

Wat is een tekstmarker?

Tekstmarkers zijn een soort viltstift in fluorescerende kleuren (neon kleuren) waarmee je woorden, of stukken tekst (zinsneden) kunt markeren. Het doel van een tekstmarker is zoals de naam al zegt “het markeren van tekst”, dus het laten opvallen, het accentueren van tekst. Waarom? Omdat de gemarkeerde tekst belangrijk is en je die meestal ook wilt onthouden. De markeer-streep kan variëren tussen de 1 en 6 mm. De gemarkeerde tekst blijft goed leesbaar, omdat de stift transparant markeert. De schrijfpunt van een tekstmarker kan plat of rond zijn, al naargelang de toepassing. De meeste tekstmarkers hebben een schuin afgesneden platte punt – een zogenaamde beitelvormige punt – met een gemiddelde schrijfbreedte van 2 tot 5 mm. Tekstmarkers met een punt hebben uiteraard een kleine markeer-breedte. Tekstmarkers worden los verkocht per stuk, maar ook vaak als assorti van 4 of 5 kleuren markers in één pak. Bekende tekstmarker merken zijn bijvoorbeeld: Stabilo, Edding, Staedtler, Pelikan, Schneider en BIC.

Behalve voor alledaags gebruik, worden tekstmarkers ook veel gebruikt als relatiegeschenk of promotie-artikel. Op veel beurzen worden tekstmarkers als “give-away” uitgereikt aan de bezoekers. Dit soort tekstmarkers – meestal in de vorm van mini markers – kan allerlei vormen hebben en zijn bedrukt met het logo van het bedrijf.

Foutief gebruik

Een veel gemaakte fout: men markeert te veel tot veel te veel tekst. In plaats van alleen de echt belangrijke keywords, steekwoorden, kernwoorden, sleutelwoorden – of hoe je ze ook noemen wilt – te markeren, worden vaak te veel woorden of erger nog hele lappen tekst gemarkeerd, waardoor het effect grotendeels verloren gaat. Spaarzaam markeren van zorgvuldig geselecteerde woorden is echt aan te raden.

PC & tekstmarker

Ook als je met de PC werkt, kun je gebruik maken van een tekstmarker. Niet letterlijk natuurlijk, maar je kunt wel het gebruik van een tekstmarker simuleren, waarbij jezelf de kleur van het markeren kunt bepalen. Bijvoorbeeld de toepassing van het meest bekende tekstverwerkingsprogramma Microsoft Word, waarbij je voor het schrijven, bewerken en opmaken van teksten gebruik kunt maken van het tekstmarker icoontje wat in de werkbalk staat. Voordeel is dat je uitgeprinte document (bij een kleuren print) al meteen gemarkeerde tekst(en) bevat.

Andere benamingen voor een tekstmarker zijn:

• Markeerstift
• Overlijner
• Marker (mini marker)
• Highlighter
• Textsurfer
• Fluostift
• Fluorstift
• Arceerstift

De werking van een tekstmarker

De gangbare tekstmarkers zijn in principe gewoon viltstiften, dus de werking is gebaseerd op een stift met een inktreservoir, of beter gezegd een stift die doordrenkt is met inkt. De oorspronkelijke stift was inderdaad gemaakt van vilt, vandaar de naam. De viltstiften van nu zijn al lang niet meer gemaakt van vilt, maar van fijne nylonvezels geperst tot de vorm van een staaf. Het uiteinde van de stift, de eigenlijke schrijfpunt, wordt geschaafd in de gewenste vorm. Bij tekstmarkers dus veelal een beitelvormige punt. Nylon heeft een groot absorberend vermogen, de staaf laat zich dus gemakkelijk volzuigen met inkt. Dit komt omdat de nylon stift bestaat uit minuscuul kleine vaatjes; de capillaire werking veroorzaakt de mogelijkheid tot opzuigen. Wanneer de tekstmarker echter in contact komt met het papier, gaat de inkt automatisch over naar het papier omdat papier een nóg groter absorberend vermogen heeft dan de nylon stift.

Het ontstaan van de tekstmarker

Zoals gezegd, een tekstmarker is eigenlijk een soort viltstift. De uitvinder van de viltstift is de Japanner Yukio Horie. Yukio Horie richtte in 1946 zijn bedrijf op de Dai Nippon Bungu Company, een bedrijf gespecialiseerd in kunstenaarsbenodigdheden. In 1962 ontwierp hij de viltstift, dat later op de markt gebracht werd door de Avery Dennison Corporation onder de handelsnaam “Hi-Liter”. Nadat de viltstift het levenslicht aanschouwd had, was de weg in feite vrij gemaakt voor de geboorte van het populaire “broertje”, de tekstmarker. Een tekstmarker is een viltstift waarvan de inkt uit fluorescerende kleurstoffen bestaat. Fluorescerende kleuren – ook wel neon kleuren genoemd – worden gebruikt om iets goed te laten opvallen. Het woord fluorescerend is vernoemd naar het mineraal fluoriet (CaF2). De benaming fluoriet komt van het Latijnse woord “fluere”, wat “stromen” betekent. Tekstmarkers lagen in de winkel vanaf de jaren ’70, maar werden pas echt populair vanaf 1990. Nadien is de populariteit alleen maar toegenomen.

De belangrijkste verschillen tussen een viltstift en een tekstmarker

De belangrijkste verschillen tussen een viltstift en een tekstmarker hebben betrekking op:

• Vorm
• Inkt
• Kleuren assortiment]

Vorm
De vorm van de meeste viltstiften is dun en lang; van de meeste tekstmarkers daarentegen is die juist dik en kort. Door deze vorm liggen tekstmarkers stevig in de hand (ergonomisch goed) en is de inhoud bovendien vaak meer dan van een viltstift. Bovendien rollen tekstmarkers door deze vorm niet van de werktafel.

Ook de vorm van de tekenpunt is vaak een verschil. Hebben de meeste viltstiften een spitse, ronde punt; de meeste tekstmarkers hebben juist een brede, platte punt.

Inkt
Dekkend of transparante inkt, dat maakt het verschil. Viltstiften zijn doorgaans dekkend van kleur, ze worden dan ook meestal gebruikt om in te kleuren. Tekstmarkers mogen juist niet dekkend zijn, omdat je anders de gemarkeerde tekst moeilijk kunt lezen. Om die reden is de inkt transparant waardoor de tekst goed er door heen schijnt.

Kleuren assortiment
Viltstiften heb je in allerlei kleuren, een heel groot scala aan kleuren. Tekstmarkers daarentegen zijn er slechts in een beperkt aantal kleuren, alleen fluorescerende kleuren. De meest gebruikte kleur bij de tekstmarkers is neon geel. Andere veel gebruikte kleuren zijn: neon rose, neon groen, neon oranje, neon blauw en neon paars. Zowel de kleuren van viltstiften als van tekstmarkers zijn tegenwoordig goed lichtbestendig.

Tekstmarkers vroeger en nu

Traditionele tekstmarkers waren alleen geschikt om tekst te markeren die geprint was met een laser- printer. Tekst uit een inkjet-printer vloeide door het markeren uit, omdat de pigmenten uit de inkjetcartridges loskwamen van het papier, waardoor je uitgelopen gemarkeerde tekst kreeg. Bijna alle tekstmarkers van tegenwoordig zijn zogenaamd “inkjet safe” (of “inkjet proof") doordat de tekstmarkers nu inkt bevatten die de pigmenten fixeren tijdens het markeren. Hierdoor kunnen ze probleemloos gebruikt worden bij inkjet afdrukken zonder de inkt te laten uitlopen. De tekstmarkers van nu kun je dan ook rustig gebruiken om tekst te markeren van inkjet-prints en handgeschreven teksten van bijvoorbeeld ballpen, fineliner, vulpen, potlood, enz.

De traditioneel gebruikte kleuren van een tekstmarker waren bij een gekopieerd exemplaar onzichtbaar, omdat het kopieerapparaat de markering niet herkent, of er ontstond een zwart/grijze balk die de tekst bedekte. Tegenwoordig heb je tekstmarkers met de kleuren paars en turkoois die “copy safe” zijn, wat inhoudt dat zowel de markering als de tekst na het maken van een kopie duidelijk zichtbaar blijft.

Soorten tekstmarkers

In bovenstaande beschrijving bij “Wat is een tekstmarker” wordt een algemene beschrijving gegeven voor wat de meesten onder ons onder een tekstmarker zullen verstaan. Maar er zijn in feite legio soorten tekstmarkers te verkrijgen, vaak met een specifieke eigenschap. Eén ding hebben ze natuurlijk gemeen: ze markeren allemaal tekst. Hieronder worden verschillende soorten toegelicht. Strikt genomen kun je tekstmarkers in twee categorieën indelen: liquid en non-liquid tekstmarkers.

Liquid tekstmarkers

1) Permanent markers
Liquid zijn de markers die de meesten van ons kennen en gebruiken, die met een “vilten” stift doordrenkt met inkt. De meeste tekstmarkers vallen in de categorie “permanent markers”. De naam zegt het al, ze markeren permanent, je kunt de markering dus niet verwijderen.

2) Erasable Highlighters
Daarnaast heb je ook de zogenaamde “Erasable Highlighters”, vaak gecombineerd in één tekstmarker, waarbij het ene eind bedoeld is om te markeren en het andere uiteinde een punt heeft waarmee je de markering ongedaan kunt maken.


3) Bingodabbers
Een Bingodabbers is weliswaar een vreemde eend in de bijt, maar is in feite toch gewoon een tekstmarker, alleen met een iets ander doel. Je kunt de getallen op je Bingokaart natuurlijk weg strepen met een gewoon potlood of een pen, maar ook met een zogenaamde Bingodabber. Wat is dat zo’n Bingodabber? Eigenlijk is het een tekstmarker maar dan gebruikt als stempel. De getallen blijven gewoon zichtbaar, je hebt ze alleen maar gemarkeerd. Bingodabbers zijn verkrijgbaar in gewone en fluorescerende kleuren. Aan de vormgeving wordt door fabrikanten veel aandacht geschonken omdat juist het uiterlijk van de dabber voor consumenten van belang is. Een Bingodabber wordt ook wel Bingodauber of Bingodobber genoemd.

Non-liquid tekstmarkers

1) Tekstmarker potlood
Tekstmarkers in potlood uitvoering (Dry line pencils) zijn non-liquid tekstmarkers, vaak in een ongelakt houten uitvoering. Ook dit soort tekstmarkers zijn er in heldere neon kleuren. Deze potloden geven niet in een keer een brede lijn zoals de viltstiften tekstmarker. De potlood tekstmarkers kunnen niet uitdrogen, niet door het papier slaan en de markering kan niet verbleken.


2) Droge gel-tekstmarker
Nieuw is de droge gel-tekstmarker of “Gel Stick Highlighter”. Deze unieke marker bestaat uit een doorschijnende gel stick in neon kleuren. De stick komt naar buiten door aan het uiteinde van de marker te draaien. Met deze markers kun je ultra zacht markeren, zelfs geschikt voor het allerdunste papier. De gel-tekstmarker glijdt over het papier en droogt onmiddellijk, waardoor het “rimpelen” van het papier voorkomen wordt. Deze nieuwe generatie markers kunnen dagenlang openliggen zonder uit te drogen.


3) Dry line highlighters
Dan zijn er nog de zogenaamde “dry line highlighters”. Letterlijk vertaald een tekstmarker die één droge lijn achterlaat, dat houdt in dat ze een transparant fluorescerend filmlaagje (tape) achter laten op de te markeren tekst. De tape uit de dispenser kan zeer nauwkeurig geplaatst worden en is direct droog. Is zelfs geschikt voor extreem dunne papiersoorten, zoals bijvoorbeeld een pagina in de bijbel.


4) Highlighter Tape
De Highlighter Tape is een doorzichtige soort plakband in heldere neon kleuren. De tape is verkrijgbaar in verschillende breedtes. De Highlighter Tape is een verwijderbaar alternatief voor permanent markers. De tape kun je gemakkelijk na gebruik weer verwijderen zonder dat het papier beschadigd wordt. Deze tape wordt daarom meestal gebruikt voor tijdelijke markering.

Eénmalig gebruik of hergebruiken?

De meest gebruikte tekstmarkers zijn net als de meeste viltstiften in principe navulbaar, maar toch zijn er niet veel mensen die dit doen. De meesten gooien een tekstmarker die leeg is gewoon weg en kopen een nieuwe. Jammer, want navullen is milieuvriendelijk en heel eenvoudig. Je plaatst de lege tekstmarker simpelweg in het zogeheten navulstation en na 3 tot 4 uren is hij volledig gevuld dankzij de capillaire werking.
Daarnaast heb je ook nog tekstmarkers met navulpatronen, zoals die van het merk Schneider. De navulpatronen zijn gemaakt van gerecyclede kunststof en kunnen eenvoudig geplaatst worden in het omhulsel van de tekstmarker.