Verpleegkunde: PICO-onderzoeksvraag formuleren

PICO is een methode om relevante informatie te vinden bij een onderzoeksvraag, gebaseerd op EBP (evidence based practise). Het is een strategie die veel gebruikt wordt bij het doen van medisch onderzoek door onderzoekers, artsen, wetenschappers, verpleegkundigen en andere zorgprofessionals over de hele wereld. In Nederland wordt de PICO-methode anno 2018 steeds meer door verpleegkundigen in opleiding gebruikt, aangezien zij voor hun studie steeds meer onderzoek moeten doen. Door het gebruik van PICO is het gemakkelijker om een grote stroom aan informatie te filteren op relevantie voor het onderzoek.

Inhoud

• Ontstaan van EBP
• Ontstaan van PICO
• PICO en verpleegkundigen
• Waar staat PICO voor?
• PICO gebruiken in de praktijk
• PICO voorbeelden

Ontstaan van EBP

Reeds sinds de jaren 40 van de 20e eeuw zijn internationale medische studies wereldwijd in te kijken en te gebruiken. Onderzoekers, wetenschappers en artsen hebben sinds die tijd ontzettend veel onderzoeken gepubliceerd. Er is in wereldwijde databanken (offline en online) een ontelbare schat aan informatie te vinden. Veel informatie daarvan is erg verouderd en mede daardoor niet meer relevant. In de jaren 1950-1960 werden verschillende medische universiteiten in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk het eens over een universeel systeem: het EBP (evidence based practise). In dit systeem zouden studies en onderzoeken verschillende 'draagkracht van bewijs' toegekend krijgen. Er kwam onderscheid in onbetrouwbaar onderzoek, betrouwbaar onderzoek en zeer betrouwbaar onderzoek.

Ontstaan van PICO

Het spreekt voor zich dat zo een ontzettend grote hoeveelheid aan informatie overweldigend is. Het is ook vrij eenvoudig om studies en onderzoeken online en binnen een paar muisklikken te bekijken. Toegang tot deze kennis is belangrijk voor de ontwikkeling van onderzoek en klinische kennis en kunde. Maar het vinden van betrouwbare informatie kan lastig zijn. Het is belangrijk om in de gevonden bronnen een schifting te maken; welke informatie is relevant en welke niet? Daarom hebben gemeenschappelijke universiteiten in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk de PICO-strategie opgezet. De PICO-strategie helpt bij het formuleren van de juiste vraag voor de databank, zodat alleen relevante informatie naar voren komt. Met name artsen, medische onderzoekers, wetenschappers en verpleegkundestudenten gebruiken deze strategie bij het doen van onderzoek. De gevonden PICO kan gebruikt worden in databanken als Pubmed of Cochrane.

PICO en verpleegkundigen

Anno 2018 staat het beroep van verpleegkundige voor een belangrijke nieuwe tijd. De nieuwe beroepsprofielen voor de verpleegkundige, die in het jaar 2020 ingaan, krijgen steeds meer vorm. De mbo-verpleegkundige gaat een steeds meer uitvoerende rol krijgen. Zij wordt verantwoordelijk voor het juist uitvoeren van de zorg volgens een opgesteld zorgplan. Van de verpleegkundige die hbo wordt opgeleid, wordt verwacht dat zij een overstijgende rol in gaat nemen, in actie komt in complexe en onvoorspelbare situaties en gaat klinisch redeneren. Zij moet ook redeneren en handelen op basis van EBP (evidence based practise). Dat betekent dat zij zelf actief onderzoek moet doen naar bepaalde onderwerpen om zo haar handelen te kunnen verantwoorden. Om die reden gebruikt de hbo-verpleegkundige de PICO-methode bij het doen van onderzoek.

Waar staat PICO voor?

De letters van de term PICO staan elk voor een eigen stap van de uiteindelijke vraagstelling. Door het opstellen van een PICO wordt de gebruiker eigenlijk gedwongen om goed na te denken over wat hij of zij uiteindelijk te weten wil komen.

• P: Probleem / Patiënt
• I: Interventie
• C: Comparison / vergelijking
• O: Outcome / resultaat / uitkomst

PICO gebruiken in de praktijk

Om tot het uiteindelijke antwoord op de onderzoeksvraag te komen, moet de juiste onderzoeksvraag geformuleerd worden. De PICO-methode kan daarbij gebruikt worden. Het is belangrijk om zo specifiek mogelijk te formuleren. Dus wanneer je uiteindelijk iets zou willen weten over hartfalen, bedenk dan bijvoorbeeld bij welke patiëntengroep dit is (patiënten die al bekend zijn met hartfalen, patiënten die reeds medicatie gebruiken tegen hartfalen, alleen vrouwen, personen van 70 jaar en ouder etc).

PICO voorbeelden

Voorbeeld 1

De vraag luidt: welke methodes en interventies zijn effectief in het behalen van een goede HbA1c-waarde bij volwassenen met diabetes type 1, zonder het risico op een hypogklykemie of gewichtsverlies.

Een PICO daarbij zou kunnen zijn:

• P: volwassenen met diabetes type 1.
• I: technologie, onderwijs, voorlichting.
• C: de huidige behandeling (glucose meten, insuline spuiten).
• O: HbA1c verandering, hypoglykemie, gewichtsverandering.

Voorbeeld 2

De vraag luidt: kan een kunstgebit van een patiënt voldoende gereinigd worden door het gebruik van vloeibare zeep?

Een PICO daarbij zou kunnen zijn:

• P: personen met een kunstgebit.
• I: reinigen met vloeibare zeep.
• C: de huidige methode om het kunstgebit te reinigen (poetsen met tandpasta of het gebruik van een bruistablet).
• O: voldoende hygiënisch, voldoende gereinigd naar wens van patiënt.

Voorbeeld 3

De vraagt luidt: is een gift van een snelwerkende opoïde tablet effectiever dan een gift morfine sucutaan bij volwassenen met acute pijn door trauma?

Een PICO daarbij zou kunnen zijn:

• P: volwassenen met acute pijn door trauma.
• I: een gift snelwerkende opioïde tablet.
• C: een gift morfine subcutaan.
• O: periode van inwerken, voldoende pijnstillend, snel pijnstillend.