Postgraduaatopleiding Leiderschap In Zorg (LIZ) (België)
Adequaat leiding geven op afdelingsniveau in een gezondheidsinstelling, vereist vanuit de overheid een vorm van kaderopleiding. Hiermee komt het Vormingscentrum HIVSET (Turnhout, België) tegemoet met de postgraduaatopleiding “Leiderschap in Zorg” (LIZ). De opleiding richt zich tot gemotiveerde mensen die via een multidisciplinaire samenwerking op afdelingsniveau leiding willen geven aan een zorg-, gezondheids- of welzijnsinstelling zoals bijvoorbeeld een organisatorische eenheid in een ziekenhuis, een instelling voor personen met een handicap, een rust- en verzorgingstehuis, een afdeling in de psychiatrie of in de thuiszorg
In de praktijk kent de opleiding LIZ een grote publieksvariatie: verpleegkundigen (met een HBO5- of bachelordiploma), hoofd laboranten, maatschappelijke dienstverleners, kinesisten, begeleiders jeugd- en gehandicaptenzorg ... De ganse opleiding, die reeds meer dan twintig jaar oud is, kent een duurtijd van twee jaar en heeft voornamelijk plaats op donderdagavond of zaterdagvoormiddag, en sporadisch op vrijdag de hele dag. De lessen gaan meestal door aan het HIVSET en het totale inschrijvingsgeld valt steeds te raadplegen via
de website van het Vormingscentrum HIVSET. Deze studie is combineerbaar met een fulltime job.
Samenwerking met hogescholen
De opleiding LIZ komt tot stand dankzij de samenwerking tussen het Vormingscentrum HIVSET en de departementen Gezondheidszorg van Thomas More Kempen (TMK) en de Karel de Grote-Hogeschool (KdG).
Beide hogescholen erkennen deze opleiding als postgraduaat. Het Vormingscentrum reikt op het einde van de opleiding aan iedereen een getuigschrift Leiderschap in zorg uit. Indien een student beschikt over een bachelordiploma, behaalt hij tegelijkertijd een postgraduaat dat toegekend wordt door de departementen Gezondheidszorg van TMK en de KdG-Hogeschool. Hiervoor is er een overeenkomst opgesteld waarin o.a. is opgenomen dat bachelorstudenten worden ingeschreven bij TMK, maar op het einde een postgraduaat behalen waarop de drie logo’s staan (Vormingscentrum HIVSET, TMK en KdG-Hogeschool). Aan dit postgraduaat zijn 35 sp (studiepunten) gekoppeld.
In 2013 is er ook een samenwerking gestart met de bacheloropleiding Verpleegkunde van TMK. Dat is een nieuwe ontwikkeling waarbij studenten twee vakken uit het opleidingsonderdeel “Integrale leerlijn” van het 1ste jaar volgen namelijk “Algemeen Leiderschap” en “Middelenleiderschap”. Het beleid van de bacheloropleiding Verpleegkunde bepaalt dat studenten naast de aangeboden minoren, eveneens opleidingsonderdelen (OPO’s) mogen kiezen uit andere opleidingen, d.w.z. ook uit de Banaba en postgraduaten. TMK heeft er voor geopteerd om uit het OPO Integrale Leerlijn – dat 7 sp bedraagt – een minor van 3 sp samen te stellen in onderling overleg met het Vormingscentrum HIVSET; de keuze viel op de 2 vakken “Algemeen Leiderschap” en “Middenleiderschap”.
De KdG-Hogeschool heeft voornamelijk een adviserende rol naar de opstelling van het curriculum, e.d. binnen de opleidingscommissie. Er wordt een analoge rol als TMK opgenomen door de KdG-Hogeschool. Het Vormingscentrum HIVSET neemt het organisatorische luik geheel voor zijn rekening.
Inhoud van de opleiding: OPO’s, vakken en opdrachten
OPO’s
De overheid heeft niet vermeld wat de opleiding moet inhouden. Dat impliceert een grote vrijheid voor het samenstellen van de opleidingsinhoud.
De opleiding LIZ behelst drie grote OPO’s:
- Coachingtraject
- Projectwerking
- Integrale leerlijnen (theorievakken)
OPO Coachingtraject / persoonlijke ontwikkeling
In dit opbouwend traject dat 2 jaar duurt, ligt de focus op de persoonlijke ontwikkeling van de leidinggevende. Eerst reflecteert de student over zijn persoonlijkheid en zijn visie over leidinggeven, en daarna staat de student stil bij hoe de omgeving hem ziet als leidinggevende. Voor dit traject krijgt de student een coach die hem 2 jaar lang zal begeleiden. In het 1ste jaar heeft de coach drie individuele gesprekken met de student en in het 2de zijn er dat twee. Tijdens de coachingsperiode werkt de coach met coachinggroepen van +/- 7 à 8 studenten. De vakken uit de twee andere OPO’s leunen aan bij het coachingtraject. De drie OPO-trajecten vormen namelijk samen één geheel dat niet los van elkaar gezien kan worden. Bij het vertalen van de vakken naar de praktijk, komt ook de persoon zelf in beeld. In het coachingstraject blijft het Vormingscentrum HIVSET hierbij dan specifiek stilstaan. De intentie van dit OPO is om als mens te groeien.
OPO Projectwerking
In dit OPO vertrekt de student vanuit een probleem op de werksetting. Doel is om zelfstandig een verbeterconcept te creëren. Hiervoor krijgt de student een projectbegeleider toegewezen waarmee hij individueel kan afspreken; soms plant de begeleider groepsmomenten in. De projectwerking start in de helft van het 1ste jaar. Het toetsen van de theorie uit de theoretische leerlijn gebeurt via deelopdrachten op de werksetting.
OPO Integrale leerlijnen
Vier grote items bevinden zich in de integrale leerlijnen:
- Leiderschap,
- Afdelingsorganisatie,
- Wetgeving en
- Ethiek
Vakken
De theorievakken uit de OPO Integrale leerlijnen bevinden zich hieronder:
1ste jaar:
- Algemeen leiderschap,
- Middenleiderschap en
- Afdelingsorganisatie
2de jaar:
- Financiële planning,
- Wetgeving en
- Ethiek en deontologie
Opdrachten
De beoordeling in het kader van LIZ gebeurt niet door klassieke examenvormen als mondelinge of schriftelijke examens. Studenten dienen opdrachten te voltooien; deze hebben betrekking op de werksetting. Op het einde van het 1ste en 2de jaar komen alle coaching- en trajectbegeleiders samen voor de puntenbeoordeling. Tijdens deze gesprekken komen knelpunten van studenten aan bod. Voorts gebeurt het quoteren via project- en coachingscriteria. Deze zijn afgeleid van de competentieprofielen, gebaseerd op de visie. Studenten krijgen bij hun puntenbeoordeling eveneens een beoordelingsfiche over hun project- en coachingwerking.