Knutselen met kinderen: Hallo wereld! Kinderboekenweek `12

Het thema van de kinderboekenweek 2012 is 'Hallo wereld!' Daar kun je natuurlijk alle kanten mee op; de hele wereld over zelfs. In dit artikel een aantal knutseltips en lesideeën voor jonge kinderen. Over hoe je op één mini-stukje wereld kunt wonen met heel veel mensen tegelijk, hoe je een nieuwe taal kunt maken door in ieder woordje een bepaalde letter te zetten en hoe je een wereldpizza, een wereldpoppetje en een wereldvakantiekaart kunt maken. Groeten uit...

• Wereldpoppetje
• Wolkenkrabber
• Een nieuwe taal
• Wereldpizza
• Groeten uit...

Hier vind je een digitaal prentenboek over varken Hap en haasje Hodde, die op een motor met zijspan hun geknutselde wereldje uitracen en in de echte wereld terecht komen: Stop! Ik heb m`n helm nog niet op!

Wereldpoppetje

Nodig: een blauwe vuilniszak, toiletpapier of krantenpapier, gekleurd, groen en wit papier, plakband, schaar

• Knip een vierkant uit het blauwe plastic, dit kan zo groot of zo klein als je maar wilt (eventueel dubbel leggen als het erg doorschijnt).
• Maak een dikke prop van toiletpapier of kranten en leg die in het midden van het vierkant.
• Pak het plastic nu samen om de prop heen, trek het mooi strak en wikkel er een stuk plakband omheen (dit kunnen de kinderen samen doen; de één houdt vast, de ander doet er plakband omheen).
• Als het goed is heb je nu een mooi blauw (aard-)bolletje en daaronder blijft er een driehoek over van blauw plastic.
• Maak een knoop in de twee buitenste punten, zo lijken het net handen. Je zou er ook echte handjes kunnen knippen uit karton om eraan te plakken.
• Bekijk een wereldbol of een kaart van de wereld, om de vorm van de werelddelen goed te kunnen zien. Die zijn niet mooi rond, dus de ogen en mond van het wereldpoppetje worden dat ook niet! Met een potlood op groen papier ogen en een mond tekenen en de grillige vormen uitknippen. Het hoeft natuurlijk niet precies zoals de echte werelddelen en je zou ook best andere kleuren kunnen gebruiken.
• Wéreldpoppetje
  Je kunt ze met plakband of sterke lijm op het gezicht van het wereldpoppetje plakken. Om de ogen af te werken kun je er een een donkergroen stipje en een klein snippertje wit inplakken (zie foto).
• Je kunt het wereldpoppetje ophangen aan een strookje blauw plastic; knip eerst een cirkel uit wit papier (dekseltje omtrekken) die knip je in van de zijkant tot het midden, vouw het strookje plastic dubbel en plak de uiteinden aan de onderkant van de witte cirkel vast met plakband, plak de cirkel dicht als een chinees hoedje en plak het boven op de wereld. Het witte hoedje is de Noordpool.
• De kinderen kunnen de wereldpoppetjes rondom een grote gele zon hangen, maar ze kunnen natuurlijk ook samen één reusachtig grote wereldpop maken. Zo groot dat ze er bergen, huizen en zelfs ijsberen op kunnen tekenen.

Spelletje: Het-mooiste-op-de-wereld-is.......

Overgooien met het wereldpoppetje (of er een wereldbal van maken). Degene die vangt, mag roepen wat hij/zij het mooiste op de wereld vindt en moet het poppetje dan weer zo snél mogelijk naar een ander kind gooien. Geen tijd om na te denken, gewoon roepen wat je te binnen schiet. Je zou verschillende dingen kunnen kiezen, bijvoorbeeld:

• Het mooiste op de wereld vind ik...
• Het grappigste op de wereld vind ik...
• Het griezeligste op de wereld vind ik...
• Het lekkerste op de wereld vind ik....
• Het duurste..
• Het liefste...
• Het moeilijkste

Een rustiger variant is natuurlijk ook heel goed mogelijk en geschikter als je bijvoorbeeld 'het zieligste op de wereld vind ik....' wilt bespreken. Dan kunnen de kinderen het poppetje doorgeven en eventueel om de beurt aan het póppetje vertellen wat zij zo zielig op de wereld vinden.

Wolkenkrabber

Als je huizen bovenop elkaar bouwt, kun je met heel veel mensen op een piepklein stukje van de wereld wonen. Handig als er niet genoeg ruimte is om voor iedereen een huis op de grond te bouwen. Leuk om uit te proberen en te laten zien, hoeveel ruimte dat scheelt. Alle kinderen nemen een doos mee, van tevoren afspreken welk formaat ongeveer (schoenendozen of theedoosjes kunnen allebei, als het maar is afgesproken, zodat alle dozen ongeveer even groot zijn.).

De kinderen mogen nu van hun eigen doos een huis met een plat dak maken. Met vlechtstroken kunnen ze ramen plakken rondom het huis in alle vormen en kleuren. Uit tijdschriften kunnen ze plaatjes knippen van mensen of poppetjes die voor de ramen staan. Ze kunnen de mensen ook tekenen natuurlijk. Het gaat om de buitenkant, maar als er veel tijd is voor dit werkstuk, is het natuurlijk prachtig om ook van de binnenkant een echt huis te maken met kamertjes, meubels en poppetjes. Dan moet er minstens één van de raampjes open kunnen om later naar binnen te kunnen gluren.

Als alle huizen klaar zijn zetten de kinderen ze tegen elkaar aan op de grond. Met schilderstape, of stoepkrijt maken ze er een rand omheen, zodat straks duidelijk te zien is hoeveel ruimte de dozen samen innemen. Als dat klaar is mogen de dozen in het midden worden gestapeld tot er een wolkenkrabber staat.

In de onderste doos een steen (fundament) om het geheel wat steviger te maken. De dozen kunnen met sterke lijm of tape (dubbelzijdig) aan elkaar vast worden gemaakt. Misschien nog een paar wolkjes knippen om aan de bovenste dozen te plakken dan blijft het nieuwe woord 'wolkenkrabber' vast goed hangen.

En dan kijken en meten; hoeveel ruimte blijft erover? Wat zouden we met die ruimte kunnen doen? Eventueel verder knutselen om parken, dierentuinen, zwembaden, speeltuinen, natuurgebieden, straten of natuurlijk nog veel meer huizen voor de lege, overgebleven ruimte te maken.

Een nieuwe taal

Mensen praten in verschillende talen en soms kun je iemand niet verstaan. Eigenlijk is een taal een soort afspraak tussen mensen die vlakbij elkaar wonen. De kinderen kunnen samen proberen een nieuwe taal te verzinnen; een eigen klassentaal! Als we de i van ik bijvoorbeeld nemen en die zetten we in ieder woordje, klinkt het al heel anders. De kinderen kunnen dit uitproberen; ze praten met elkaar in tweetallen, mogen álles zeggen maar in ieder woordje moet een i. Ze kunnen bijvoorbeeld aan elkaar vertellen hoe ze heten, waar ze wonen, wat ze leuk vinden in de nieuwe i-taal. "ik hit Jisper, ik bin vif jir, ik win in Amsterdim. Wil ji mit mi spelin?" In iedere naam komt ook een i, Anneke wordt Inneke of Anneki, juf wordt jif en de speelhoek wordt de speelhik, of de spilhoek, daar kunnen de kinderen afspraken over maken. Schoolplin of schilplein? Kipstok of kapstik? Best moeilijk voor jonge kinderen maar wel leuk om te doen!

Bij de i-taal hoort natuurlijk de letter i. Een strookje karton wordt de streep en een blauw cirkeltje met groene vlekken wordt de stip erboven (het is tenslotte een wereldtaal). Ook leuk om de streep en de stip uit een vakantiekaartje te knippen. Met doorzichtig plakband aan beide kanten kun je de stip boven de streep plakken, dan lijkt het net of hij erboven zweeft. Als je de letter i met een plakbandje aan een touwtje plakt, kun je hem omhangen als ketting. Dan kan iedereen direct zien dat je IKS kunt praten!

Als de kinderen goed geoefend hebben zou je iemand in de klas kunnen uitnodigen die de i-taal nog niet spreekt. Een ouder, de buurjuf of een kind uit een andere klas bijvoorbeeld. Zij verstaan er eerst natuurlijk niks van, maar als de kinderen de i-taal uitleggen, spreekt de bezoeker ook al gauw 'iks'. De nieuwe taal is een mooie opening naar gesprekken over andere talen.

De letter i moet wel steeds uitgesproken worden als de i van 'ik' en niet als ie! Je kunt ook een andere letter of lettercombinatie kiezen natuurlijk. Houd wel rekening met het verschil in klank tussen de a en de aa bijvoorbeeld; die moet je eigenlijk niet te vroeg door elkaar gebruiken, want dat kan verwarrend zijn voor kleuters.

Wereldpizza

Maak eens een pizza waar iedereen op de héle wereld wel een stukje van zou lusten!

Voor jonge kinderen is deze knutsel geschikt als er al gesproken is over 'eten uit verschillende landen'. Knip een cirkel uit bruin karton, trek met een liniaal lijnen door het midden en knip de pizzapunten uit. Nu kun je de punten vol plakken met plaatjes uit supermarktfolders; een pizzapunt met stamppot, een puntje met spaghetti, een punt paëlla, couscous, kousenband en ga zo maar door... (Je kunt ook een klei pizza maken door met een deegroller over een bal klei te rollen. Daarna met een plastic mes de pizza in punten snijden en beleggen met draadjes, snippertjes, propjes, kraaltjes enzovoorts.)

Voor oudere kinderen is het leuk om een wereldreceptenpizza te maken: teken en schrijf op iedere pizzapunt wat je nodig hebt voor een bepaald wereldgerecht. Je zou een echte pizzadoos als lijst voor dit pizzakunstwerk kunnen gebruiken; plak de punten op de bodem, knip een ronde cirkel uit het deksel en schilder of plak er met mooie letters: 'wereldpizza' op. Ben je wetenschappelijk aangelegd zou je kunnen uitzoeken wat er het meest gegeten wordt op onze planeet. Dan verdeel je de pizza in procenten-punten en kijk je welk voedsel de grootste pizzapunt krijgt. Echte granen, eh...schubben van aluminiumfolie of bijvoorbeeld rijstkorrels gebruiken voor een mooi effect en een goed overzicht.

Groeten uit...

Verzamel een heleboel oude ansichtkaarten uit allerlei landen. Met al die kaarten samen kunnen de kinderen een kunstwerk maken: een wéreldvakantiekaart. Op een groot stuk karton eerst vluchtig met potlood een plaats voor de lucht, de zee, het strand, het bos, de stad aangeven. Bijvoorbeeld: bovenkant: strook lucht, linkerkant bos, midden stad, rechterkant zee, linksonder gras, middenonder plein (ruimte voor standbeelden, terrasjes en dergelijke), rechtsonder strand. Het moet natuurlijk niet té precies zijn voorgetekend, alleen de gebieden dun aangeven.

De kinderen kunnen nu gedeeltes uit de kaarten in mooie, puntige stukken knippen, zodat het een soort mozaïksteentjes worden. Handig om de verschillende stukken, zoals 'lucht' of 'huizen' bij elkaar te bewaren in apart bakjes of om ze direct op te plakken. Kleuters hebben vooral in het begin een paar voorbeelden nodig, zodat ze de kaarten niet in piepkleine snippertjes knippen die nauwelijks meer te gebruiken zijn. Gebouwen en voorwerpen mogen juist 'heel' worden uitgeknipt, zodat ze herkenbaar blijven.

Als het goed is staan er in die wereldstad gebouwen van over de hele wereld, is het er warm en koud, dag en nacht en rustig en druk tegelijk! Kleuters kunnen óveral mensen plakken, voor wat oudere kinderen is het misschien leuk om de mensfiguurtjes te gebruiken om er een lijst of grote letters mee te maken. En bijvoorbeeld bovenaan in de lucht te schrijven; Groeten uit...

Lees verder

• Knutselen met kinderen: thema vervoer
• Knutselen met kinderen: thema ruimte / ruimtevaart
• Knutselen met kinderen: Zelf speelgoed maken
• Een ontdekhoek voor kleuters
• Knutselen met kinderen: Thema Herfst