De oertijd - Het Precambrium

De oertijd - Het Precambrium Met de oertijd, het Precambrium, bedoelen we de periode van 4800 miljoen tot 570 miljoen jaar geleden. Deze periode is onderverdeeld in veel verschillende tijdperken. Drie grote geologische tijdperken hiervan zijn het Hadean / Hadeïcum, het Archean / Archeïcum en het Proterozoïcum. Deze tijdperken worden ook wel 'eons' genoemd.

Tijdperken in de oertijd


Bron: Skeeze, PixabayBron: Skeeze, Pixabay

Hadean / Hadeïcum - 4800 tot 3800 miljoen jaar geleden

Betekenis tijdperk

De benaming werd gebruikt door geoloog Preston Cloud om de periode voor de oudste teruggevonden stenen aan te duiden. Hadean is daarom ook afgeleid van Hades, de mythologische koning van de onderwereld, omdat het in de onderwereld net zoals toen op aarde enorm warm moet geweest zijn.

Het prille begin

Vijftien miljard jaar geleden bestond het heelal uit niets anders dan één grote oerster. Deze oerster was miljoenen graden heet. Dit zorgde voor een immense druk binnenin deze ster. Toen spatte deze oerster uiteen: dit is de oerknal of oerexplosie (ook wel de Big Bang genoemd). Onze planeet en ons hele zonnestelsel zijn maar kunnen ontstaan dankzij deze oerknal.

Het is bewezen dat ons zonnestelsel afkomstig is van één groot geheel. Hiervoor zijn er twee belangrijke aanwijzingen. Ten eerste is er het feit dat alle planeten om de zon draaien in min of meer hetzelfde vlak. Ten tweede draaien alle planeten in dezelfde richting.

Wetenschappers vermoeden dat de plaats die op dit moment door ons zonnestelsel ingenomen wordt, na de oerknal gevuld was met een oernevel. Door de zwaartekracht die in deze nevel aanwezig was, werden de kleine stukjes, afkomstig van de Big Bang, naar elkaar toegetrokken. Deze deeltjes balden zich samen tot grotere lichamen.

Door het invallen van deze deeltjes zou ook de rotatie van de planeten ontstaan zijn. Er wordt beweerd dat de Zon ook op deze manier ontstaan is, omdat het invallen van deeltjes en het samenballen enorme warmte tot gevolg kan hebben.

Ook kan door het invallen van deze deeltjes de draaisnelheid van de planeten zo hoog worden dat er zich ringen materie rond de planeet gaan vormen. Dit verschijnsel zien we in ons zonnestelsel heel goed bij de planeet Saturnus.

De Aarde is ontstaan uit een gaswolk die transformeerde in een vast lichaam. Een enorme bal met een lichte korst die ontelbare keren doorbroken werd door uitbarstingen van hete magma.

Na zo een 500 miljoen jaar begon de temperatuur op Aarde te dalen. Waar de temperatuur zakte tot onder 1000°C, bleef de aardkorst bestaan. Al die vulkanische uitbarstingen zorgden uiteraard voor enorme wolkenvorming. Na de afkoeling van de aardkorst begon het dan ook onophoudelijk te regenen. Dit zorgde in de eerste plaats voor een verdere afkoeling van onze planeet. Deze eeuwigdurende regen legde de basis voor het leven op Aarde: de eerste oceanen.

Bron: Polettix, PixabayBron: Polettix, Pixabay

Archean / Archeïcum - 3800 tot 1650 miljoen jaar geleden

Betekenis tijdperk

Deze periode is genoemd naar een groep van de eerste bacteriën die zich op onze jonge aarde ontwikkelden, namelijk de archaea. Die benaming komt op haar beurt van het Griekse woord 'archè', dat 'begin' betekent.

Klimaat

Eén enorme oceaan bedekte de Aarde. Onder water waren er nog steeds vulkanische uitbarstingen. Deze leidden tot een opeenstapeling van lagen gesteenten onder water. Die opeenstapeling was de oeroude voorloper van onze hedendaagse continenten (Europa, Azië, Afrika enz.). Hier en daar staken gedeelten van deze gesteenten boven het wateroppervlak uit, maar voor het grootste deel bleven ze onder water.

In de oceanen is het leven ontstaan. Organische moleculen ontstonden onder invloed van energie (die vrijkwam bij bliksems, uv-straling en vulkaanuitbarstingen). Hieruit zijn de eerste bacteriën geëvolueerd, de zogenaamde oerbacteriën.

Bron: Bs, PixabayBron: Bs, Pixabay

Proterozoïcum - 1650 tot 570 miljoen jaar geleden

Betekenis tijdperk

Protero komt uit het Grieks en betekent 'vroeg' terwijl zoic ook afgeleid is uit het Grieks en “leven” betekent.

Klimaat

Dankzij de aanblijvende vulkanische uitbarstingen die de vulkanische formaties onder water blijven verhogen, ontstond er een werkelijk verschil op Aarde. De continenten kwamen boven water, dit proces duurde zeker een miljard jaar. Daarna was er de oceaan en het land. Het land was leeg en droog, de oceaan daarentegen begon te wemelen van het leven.

Zeeleven

Doordat oerbacteriën andere bacteriën binnen hun celmembraan opnamen ontstonden er uiteindelijk blauwwieren (geen planten maar een nieuwe soort bacteriën) Naast die blauwwieren ontwikkelden zich ook de eerste eencelligen uit bacteriën. Uiteindelijk evolueerden uit het samengaan van eencelligen zich ook meercellige organismen.

Lees verder

© 2017 - 2024 Elminster, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Spinnenangst: aangeboren of aangeleerd?Spinnenangst: aangeboren of aangeleerd?Als de herfst is begonnen en de bladeren beginnen te vallen, komen spinnen weer uit alle hoeken en gaten tevoorschijn. W…
Blauwalg, wie, wat, hoe?Het zonnetje schijnt weer heerlijk en het is lekker weer om te zwemmen, veel mensen gaan naar het zwembad of zoeken het…
Geschiedenis van de aarde zichtbaar in de Grand CanyonDe lagen gesteente die te zien zijn in het bovenste deel van de kloofwanden van de Grand Canyon dateren uit het Paleozoi…
Hoe een man een vrouw gelukkig maaktMannen zijn gelukkig, als ze het gevoel hebben dat ze er in slagen, een vrouw gelukkig te maken. Toch kan het gebeuren,…

Zeelandië, het 'nieuwe continent'Zeelandië, het 'nieuwe continent'Volgens een studie van The Geological Society of America die op 16 februari 2017 gepubliceerd werd kan er vanuit geologi…
Tijdsbepaling: van tijdzones tot aan schrikkelsecondesTijdsbepaling: van tijdzones tot aan schrikkelsecondesDe Aarde draait in 24 uur om haar as en zoals algemeen bekend is het aan de ene kant van de wereld nacht en de andere ka…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Geralt, Pixabay
  • CAPENBERGHS, J., Gisteren voorbij: een archeologische kijk op de geschiedenis van de oudste tijden. Leuven, Garant, 1991, 200 pp.
  • DEMPSEY, M., PICK, J., Het oneindige heelal: grondslagen der astronomie. Rotterdam, De Nationale Uitgeverij, 127 pp.
  • Afbeelding bron 1: Skeeze, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Polettix, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Bs, Pixabay
Elminster (8 artikelen)
Laatste update: 22-01-2017
Rubriek: Educatie en School
Subrubriek: Wereldorientatie
Bronnen en referenties: 6
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.