Genres in de jeugdliteratuur

Dit artikel behandeld summier de genres in de Jeugdliteratuur. Voor een uitgebreidere weergave kan men onderstaande bron aanschaffen.

Hier- en nu verhalen

Deze verhalen kenmerken zich door het feit dat ze zich afspelen in een zelfde wereld als de echte. Ook de hoofdpersonen zijn mensen van vlees en bloed en vaak van dezelfde leeftijd als de lezer. Zo kan de lezer zich met de hoofdpersoon identificeren, zich juist van hem distantiëren of gelijk aan hem willen worden. De meeste Hier- en nu verhalen gaan over maatschappelijke problemen zoals alcoholmisbruik, zinloos geweld, seksueel misbruik enzovoorts. Maar ook de boekjes van Jip en Janneke vallen onder dit genre, hoewel ze minder beladen onderwerpen behandelen. De boeken van Carry Slee zijn meer gericht op oudere kinderen en behandelen eerder genoemde onderwerpen.

Historische verhalen

Dit zijn verhalen die zich afspelen in een historische setting. Dit kan een avonturenroman zijn waarbij de hoofdpersoon vaak ook een figuur is dat zelf uit het verleden komt. De eerste historische verhalen waren veelal biografieën. In Kruistocht in spijkerbroek voert Thea Beckman een hoofdpersoon uit de twintigste eeuw op die naar het verleden wordt getransporteerd. Hiermee vergroot zij de inleving van de lezer met de hoofdfiguur.

Andere culturen

Boeken zijn bij uitstek een middel om op reis te gaan naar plaatsen waar je als lezer nog nooit bent geweest. Boeken die zich afspelen in andere culturen bevatten vaak veel informatie over die andere, -vaak verre- cultuur. Andere auteurs kiezen ervoor om andere culturen naar Nederland te halen. Sommige boeken kennen een sterk moraliserend karakter, waarbij de auteur beoogt om meer respect voor andermans cultuur te hebben. In boeken die voor de 19e eeuw geschreven zijn werd de eigen cultuur als superieur beschouwd en werden andere, niet westerse culturen als minderwaardig beschouwd.

Fantasieverhalen

De boeken van Harry Potter en de trilogie van The Lord of the Ring zijn nu populairder dan ooit. Mede door de verfilming en de merchandising van deze titels. Maar het fantasieboek is ook het boek bij uitstek om volledig op te gaan in de wereld die het boek bied.Het fantasie genre is een breed genre. Zo valt Mathilde van Roald Dahl hieronder, aangezien Mathilde krachten bezit die een normaal mens niet zo bezitten. Ook de boeken over Pippi Langkous zijn fantasie boeken. Maar ook boeken die zich geheel in een andere wereld afspelen zoals The Lord of the Ring is er een uit het fantasie genre.

Griezelverhalen

Vampiers, geesten, zombies, het zijn vaste ingrediënten voor de meeste griezelverhalen. Hoe ouder het kind wordt hoe meer de verhalen realistisch lijken. Het eerste literaire griezelverhaal was The Castle of Otranto met als ondertitel a gothih story van Horace Walpole (1765) Andere klassieke griezelverhalen zijn die van Frankenstein en Dracula.Bekende griezelschrijvers zijn Paul van Loon die de succesvolle reeks Griezelbus schreef en Robert L. Stine auteur van Kippenvel. Griezelverhalen voorzien in de behoefte naar spanning. Griezelelementen komt men ook in andere boeken tegen, bijvoorbeeld als Harry Potter het tegen allerlei monsterlijke wezens moet opnemen.

Sciencefiction

Dit genre speelt zich altijd af in de toekomst of in een wereld waarbij de wetenschap verder vooruit is dan zoals we die heden ten dage kennen. De naam betekent letterlijk vertaald dan ook wetenschapsfictie. De auteur fantaseert over een wereld met gevorderde wetenschap. Vaak gaat het dan om een verbeterde vorm van infrastructuur en speelt het zich ook af in buitenaardse omgevingen. De strijd tussen verschillende planeten en volkeren staat centraal. Het genre werd vooral populair door televisie en film, denk maar aan Star Wars en Star Trek. Ze bevatten vaak een dystopische gedachte: Als de mens heden ten dage zo doorgaat is dit het (ellendige) vervolg. Dystopie is het tegenovergestelde van utopie.

Dierenverhalen

In deze verhalen spelen dieren een hoofdrol. Vaak spreken en denken ze daarbij als mensen. Als het ware zijn het mensen in een dierengedaante. Er zijn ook boeken die het dier een dier laten en met een menselijk hoofdpersonage een avontuur laten beleven. Dit zijn dan vaak huisdieren. Bekende boeken en reeksen met dieren zijn: Winnie the Pooh, De wind in de wilgen, Waterschapsheuvel en Van de vos Reynarde. Het ene boek speelt zich geheel af in een dierenwereld zonder mensen, andere boeken vertellen het verhaal vanuit een dier, maar komen er ook mensen in voor die dan vaak als tegenstander optreedt.

Detectiveverhalen

In deze verhalen dient er vaak een misdaad te worden opgelost. Een moord, ontvoering, smokkelwaar. In jeugdromans zijn het altijd een groepje kinderen die de zaak moeten oplossen. Ze lossen de zaak op door een goede samenwerking. Het leuke aan dit genre is dat de lezer hard op kan meedenken met de hoofdfiguren om het raadsel op te lossen. Jonge kinderen vinden het leuk als hun vermoeden blijkt te kloppen, maar oudere kinderen hechten juist aan een verrassend einde.