Sociaal-culturele achtergrond van kinderen

Elk kind in de groep neemt zijn eigen achtergrond mee van thuis. Dat merk je als leerkracht aan de manier waarop kinderen zich gedragen en met elkaar omgaan. Sommige kinderen zijn heel direct in hun taalgebruik, andere reageren heel lichamelijk en weer anderen formuleren hun gedachten goed overwogen en hebben een grote woordenschat. In dit artikel wordt de sociaal-culturele achtergrond uitgelegd en besproken. Daarnaast worden de verschillende samenlevingsvormen voor kinderen beschreven.

Socialisatie

De sociaal-culturele achtergrond van een kind heeft invloed op zijn taalgebruik en gedrag. Dit noemen we socialisatie. Socialisatie is het proces waarbij mensen leren wat gebruikelijk is in de sociale omgang met elkaar in de groepen waarin ze verkeren. Door socialisatie leren kinderen hoe zij moeten functioneren in de groep.

Primaire socialisatie

Niet alleen de aanleg bepaalt hoe kinderen zich gedragen, maar ook de omgeving speelt hier een belangrijke rol in. De waarden, normen en de rolverwachtingen in het gezin en de manier waarop ouders hun kinderen begeleiden bij hun ontwikkeling, hebben een grote invloed op hoe het kind de basisschool binnenkomt. De opvoeding speelt hierin een belangrijke rol.

Secundaire socialisatie

Onder de secundaire socialisatie verstaan we de sociale systemen waar het kind deel uit gaat maken, bijvoorbeeld de kinderopvang, school, muziekles, sport en vrienden. Kinderen ervaren dan al snel dat het er niet overal hetzelfde aan toegaat dan thuis. Overal zijn andere leefgewoonten, andere waarden en normen en andere verwachtingspatronen dan thuis.

Als een school erg verschilt van thuis, raken kinderen gemakkelijk in verwarring. Kinderen kunnen hier erg onzeker van worden.

Uniek socialisatieproces

Het uniek socialisatieproces is afhankelijk van het gezin, de plaats in de kinderrij (de oudste, of juist de jongste?), de generatie, de woonplaats en de ervaringen die iemand opdoet.

Kinderen hebben ook zelf invloed op hun socialisatieproces. Ze hebben de macht om hun eigen toekomst vorm te geven.

Sociaal-culturele diversiteit

Hoe het socialisatieproces verloopt, hang onder meer af van het soort gezin waarvan het kind deel uitmaakt. Hieronder worden verschillende samenlevingsvormen beschreven:

Kerngezin

Het kerngezin bestaat uit een vader, een moeder en ongehuwde kinderen. De vader en de moeder zijn getrouwd of wonen in ieder geval samen.

Grootgezin

Naast het kerngezin komt in Nederland ook vaak het grootgezin voor. In een grootgezin wonen opa, oma, vader en moeder en alle ongetrouwde kinderen onder één dak.

Eenoudergezin

Een eenoudergezin bestaat uit een vader of een moeder met één of meer ongehuwde kinderen jonger dan achttien jaar. Eenoudergezinnen ontstaan op verschillende manieren: echtscheiding, overlijden van de partner of door ongehuwd ouderschap.

Samengesteld gezin

Een samengesteld gezin bestaat uit één biologische ouder, de andere ouder is dat niet. In een samengesteld gezin kunnen kinderen wonen die verschillende biologische ouders hebben: kinderen van een van de twee partners en de uit de nieuwe relatie geboren kinderen van beide partners.

Pleeggezin

In een pleeggezin zijn beide ouders niet de natuurlijke en niet de wettelijke ouders. Kinderen komen in een pleeggezin omdat ze geen geschikte thuissituatie hebben om in op te groeien of omdat ze thuis niet meer te handhaven zijn.

Adoptiegezin

In een adoptiegezin zijn de ouders niet de biologische ouders van het kind. Ze voeden het kind wel op als hun eigen kind. De meeste adoptiekinderen komen uit het buitenland.

Instelling

Sommige kinderen wonen in een instelling of opvanghuis, bijvoorbeeld vanwege een lichamelijke of geestelijke handicap, zware opvoedingsproblemen of een gedwongen opname wegens crimineel gedrag. Afhankelijk van de problematiek gaat het kind naar een gewone plaatselijke school of naar een interne school die aan het internaat is verbonden. Soms gaan de kinderen in het weekend en in de vakanties naar huis.

Alternatieve samenlevingsvormen
Sommige mensen kiezen ervoor om samen met anderen in een leefgemeenschap te wonen. Soms zijn het maar twee gezinnen met kinderen die samen een groot huis bewonen en daarin gemeenschappelijke ruimten hebben.