Onderzoeksvraag opstellen

Wanneer je voor je werk of school een onderzoek wilt uitvoeren, dien je tot een conslusie te komen die antwoord geeft op een bepaalde vraag. Deze vraag wordt de onderzoeksvraag genoemd. Het opstellen van een goede onderzoeksvraag is niet eenvoudig.

Onderzoeksvraag en doelstelling

Tijdens het onderzoek heb je te maken met de onderzoeksvraag, welke ook wel probleemstelling genoemd wordt, en de doelstelling. De doelstelling gaat over het ‘waarom’ van het onderzoek. De onderzoeksvraag of probleemstelling gaat juist om het ‘wat’ van het onderzoek.

Een doelstelling kan dus zijn: “Verhoging van klanttevredenheid bij Bedrijf X”. De bijpassende onderzoeksvraag kan zijn: “Wat is het klanttevredenheidscijfer van Bedrijf X en hoe kan het klanttevredenheidcijfer verhoogd worden?”

Onderzoeksvraag opstellen

Wanneer je geen vraag hebt waarop je antwoord wilt hebben, is het onmogelijk een goed onderzoek te doen. Door het stellen van de juiste onderzoeksvraag heb je een handvat waarop je antwoord wilt hebben. Aangezien de onderzoeksvraag de vraag betreft waarop je antwoord wilt hebben, dien je deze altijd in een vraagvorm te stellen.

Specificeren termen

Het is belangrijk dat de onderzoeksvraag maar op één wijze gelezen kan worden. De gebruikte termen dienen dus gespecificeerd te worden. Wat wordt er in het hierboven voorbeeld bijvoorbeeld verstaan onder klanten? Ben je al een klant wanneer het bedrijf bijvoorbeeld alleen maar je e-mail adres heeft, of ben je pas klant wanneer je het laatste jaar daadwerkelijk een bestelling geplaatst hebt? Het laatste jaar, betreft dit een kalenderjaar, of de laatste 12 maanden?

Een betere onderzoeksvraag is dus: “Wat is het klanttevredenheidscijfer van klanten die de afgelopen 12 maanden een bestelling bij Bedrijf X geplaatst hebben en hoe kan het klanttevredenheidscijfer verhoogd worden?”

Blijf op de onderzoeksvraag continu kritische vragen stellen, waardoor deze steeds verder verbeterd wordt. Dit zorgt ervoor dat je probleemstelling steeds concreter wordt. Hoe algemener deze is, hoe moeilijker het wordt om een antwoord op je onderzoeksvraag te krijgen.

Specificeren te vergelijken aspecten

Indien je bij het onderzoek aspecten met elkaar wilt vergelijken, is het van belang duidelijk te maken wat deze aspecten precies betreffen. Je kunt bijvoorbeeld de volgende vraag stellen: “Verschilt de gemiddelde gezondheid tussen mensen met een BMI van 20 tot 25 en mensen met een BMI van 25 tot 30?”. Je weet dan echter niet waar je precies naar op zoek bent. Daarom is de volgende probleemstelling beter: “Verschilt het percentage van knie-klachten tussen mensen met een BMI van 20 tot 25 en mensen met een BMI van 25 tot 30?”.

Speciferen beslissingscriteria

Wanneer er aan de hand van een onderzoek actie ondernomen moet worden, is het belangrijk te weten wanneer er actie ondernomen moet worden. Bijvoorbeeld de volgende onderzoeksvraag: “Is er voldoende belangstelling in product X om een webwinkel te openen?”. Deze kan geen antwoord geven, aangezien het niet bekend is wat ‘voldoende’ binnen deze context is.
Daarom dien je van te voren te bepalen wat er onder ‘voldoende’ verstaan wordt. Deze vraag kan als volgt gesteld gesteld worden:
“Hoeveel mensen dienen belangstelling te hebben in product X om een een webwinkel te openen?”.

Niet naar oordelen vragen

Aangezien je binnen een onderzoek op zoek bent naar feiten, dient er geen oordeel in je onderzoeksvraag naar voren te komen.
De vraag: “Hoeveel medewerkers van bedrijf X eten gezond?” is geen goede onderzoeksvraag. Wie bepaalt wat gezond is? Iemand die bij wijze van spreke elke dag pizza eet, kan denken dat hij of zij gezond bezig is, aangezien er groente er op de pizza zit.
Om een objectief antwoord op de vraag te krijgen, is de volgende onderzoeksvraag dus beter: “Hoeveel medewerkers van bedrijf X eten gemiddeld 2 ons groente en 2 stuks fruit per dag?”

Eventueel splitsen in hoofdvraag en deelvragen

Soms is het niet mogelijk je onderzoeksvraag in één duidelijke zin te zetten. In dat geval is het geen enkel probleem om de onderzoeksvraag te scheiden in verschillende hoofdvragen en deelvragen.