Spelling in de lift

Spelling in de lift Spelling in de Lift is zowel een reguliere als een remediërende methode voor spellingonderwijs. De methode is bedoeld voor leerlingen in het basisonderwijs van groep 3 tot en met groep 8, maar kan ook in de brugklas op de middelbare school als remediërende methode gebruikt worden. Het programma bestaat uit 8 niveaus. Deze bestaan uit basisstof, extra stof (verrijkend of herhalend) en keuzestof.

Spellingsmethode Spelling in de Lift

De methode is gebaseerd op de vier verschillende spellingsstrategieën. Deze vier methodes zijn:
  1. Spelling volgens Regels: er wordt een woord uitgesproken waarop de auditieve analyse volgt, waarop de leerling de juiste klanken in letters omzet en tenslotte het geschreven woord opgeschreven wordt.
  2. Spelling volgens Analogie: de gegeven woorden worden aan voorbeeldwoorden gekoppeld, door middel van klankvorm of betekenis (zo kan honing bijvoorbeeld aan koning worden gekoppeld of aan beer).
  3. Spelling aan de hand van Woordbeeld: het is een kwestie van weten, het woord wordt als een plaatje voor de geest gehaald (soort fotografisch geheugen).
  4. Spelling als Schrijfmotorisch Patroon: woorden komen als vanzelf uit je pen

Er kan gebruik gemaakt worden van twee instructiemodellen. Ten eerste het directe instructiemodel voor het aanleren van expliciete vaardigheden (meer controle van leerkracht). Ten tweede het interactieve model, waarbij de kinderen actief betrokken worden bij de les. De les bestaat vaak uit een dagelijkse terugblik, een presentatie, oefening, individuele verwerking van de stof door de leerlingen, terugkoppeling en een periodieke terugblik.

Er kan gebruik gemaakt worden van de herhalings- en verrijkingsstof per niveau. Er wordt gesproken van:
  • kwantitatieve differentiatie: niet alle leerlingen doen dezelfde hoeveelheid stof, de stof die wordt aangeboden is afhankelijk van hun niveau en de doelen die zij stellen
  • inhoudelijke differentiatie: de stof is verdeeld in makkelijke en moeilijke stof (de leerling kan een deel maken bijvoorbeeld alleen het moeilijke deel)
  • temporele differentiatie: de kinderen kunnen in hun eigen tempo werken, individueel of in een groepje
  • didactische differentiatie: er kan gebruik gemaakt worden van andere strategieën binnen de methode bij uitval, als gebruik van visuele ondersteuning of inprenting

Uit het handboek van Swanson, Harris en Graham (2003) blijkt dat gestructureerde, directe instructie een zeer effectieve instructiemethode is. Ook woordspecifieke training en het expliciet leren van spellingsregels is effectief. Daarnaast wordt er gesproken over principes die onder het interactieve model vallen, namelijk: herhaling, categorisering, toegang tot aanwezige kennis en terugblikken. Het gebruik van deze principes leidt tot het verbeteren van het functioneren en de (spelling)vaardigheden van het kind.

De didactische kwaliteit van Spelling in de lift is aan de hand van criteria beoordeeld door Stichting Leerplan Ontwikkeling. En de volgende elementen waren aanwezig:

Analyse van de leertaken in componenten

1. er is een analyse van het spellingsproces in spellingstrategieën:

  • elementaire spelling handeling
  • klankcluster strategie
  • woordbeeldstrategie
  • regelstrategie
  • analogiestrategie
  • hulpstrategie
Alle onderdelen van spelling zijn dus vertegenwoordigd in het programma.

2. De onveranderlijke woorden zijn onderverdeeld in didactische spellingcategorieën:

  • spellingcategorieën zijn ingedeeld naar strategieën
  • spellingcategorieën hebben een functie voor de leerlingen
  • per spelingcategorie wordt een kenmerkende eigenschap omschreven

3. Uitgangspunt voor de werkwoordspelling is de spelling van de persoonsvorm

4. Bij het bepalen van de leerstof is gebruik gemaakt van woordfrequentielijsten

De stof is voor de leerling dus relevant en herkenbaar waardoor het generaliseren makkelijker word.

Instructie

5. Voor de onveranderlijke woorden worden verschillende instructieprincipes gehanteerdzelfontdekkend leren (gedeeltelijk)

  • automatiseren
  • inprenting (effectief bevonden door Perry, 2003)
  • aanleren van regels (effectief bevonden door Darch, Kim & Jonhson, 2000)
  • analogie (effectief bevonden door Fulk & Starmont-Spurgin, 1995)

6. De werkwoordspelling wordt aangeleerd met behulp van een algoritme

7. De instructie is doelgericht

  • de lesdoelen zijn specifiek geformuleerd
  • de instructie is gericht op het aanleren van regels
  • in de instructie staat een beperkt aantal spellingstrategieën centraal

8. Er is een gestructureerde lesopbouw

  • volgens het model directe instructie (gedeeltelijk)
  • volgens het model probleemgerichte benadering (gedeeltelijk)
  • volgens een andere variant (gedeeltelijk)

9. De instructie is interactief

10. Er is variatie in opdrachten

  • auditieve oefeningen
  • oefeningen waarbij de opbouw van een woord centraal staat
  • oefeningen waarbij de betekenis van een woord centraal staat
  • oefeningen waarbij het gebruik van een woord in de zin centraal staat
  • oefeningen waarbij de lettervolgorde/schrijfwijze van een woord centraal staat

Opbouw

11. Er is een gestructureerde opbouw van de leerstof op macroniveau

  • via expliciet geformuleerde criteria
  • via impliciete criteria (gedeeltelijk)
  • via het aanbieden van een veelheid van taalervaringen

12. Er is een opbouw van de leerstof op microniveau

  • via een gestructureerde aanpak
  • via het aanbieden van een veelheid van taalervaringen (gedeeltelijk)

13. Het algoritme voor de werkwoordspelling wordt stapsgewijs aangeleerd

  • het bepalen van de persoonsvorm
  • het spellen van de tegenwoordige tijd
  • het spellen van de verleden tijd (regelmatige werkwoorden)
  • het spellen van de verleden tijd (onregelmatige werkwoorden)

14. Er is herhaling en verdieping van leerinhouden

spellingcategorieën en spellingstrategieën

15. De geleerde taalvaardigheden worden expliciet functioneel toegepast

  • in schoolse situaties (gedeeltelijk)
  • in buitenschoolse situaties (gedeeltelijk)

NT2 kinderen

De methode is ook geschikt voor NT2 kinderen omdat er van kinderen met spellingsproblemen uitgegaan istijdens het maken van deze methode. De methode is namelijk gebaseerd op kinderen met:
  • een algehele taalzwakte
  • problemen met het opnemen en verwerken van zintuiglijke informatie
  • een zwak geheugen
  • motivatieproblemen
  • weinig exploratief gedrag
  • En kinderen die kennis niet generaliseren en impulsief reageren met betrekking tot spelling

Verschillende niveau's

De volgende onderwerpen worden in de verschillende niveau's behandeld:

Niveau 1

  • Mkm: medeklinkers
  • korte en lange klanken
  • mkm: twee teken klanken
  • meer en weer

Niveau 2

  • Mkmm- eenvoudig
  • medeklinker combinaties mmkm
  • medeklinker combinaties mkmm – moeilijk
  • mmkmm

Niveau 3

  • combinatie van drie of meer medeklinkers
  • f/v
  • s/z
  • ng/nk

Niveau 4

  • eer/oor/eur
  • aai/ooi/oei
  • uw/eeuw/ieuw

Niveau 5

  • -d/-t
  • Ei/ij
  • Au/ou
  • Op herhaling

Niveau 6

  • klankgroepen
  • kop en staartstukken
  • klinkerdief/ verdubbelaar 1
  • herhaling luistervink/klinkerdief en verdubbelaar 1

Niveau 7

  • klinkerdief/ verdubbelaar 2
  • op reis door Madurodam
  • moeilijke meervouden
  • ie=i

Niveau 8

  • moeilijke letters
  • moeilijke uitgangen
  • leenwoorden
  • moeilijke Nederlandse woorden + herhaling
© 2008 - 2024 Brigitte_, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Nederlands: Nieuwnederlands, naar een eenheidsspellingNederlands: Nieuwnederlands, naar een eenheidsspellingNiet geheel ten onrechte wordt spelkunst wel kwelkunst genoemd. In de negentiende eeuw ontwierpen diverse taalkundigen,…
Spelling van de Nederlandse taal, zo moeilijkSpelling van de Nederlandse taal, zo moeilijkDe juiste spelling van de Nederlandse taal is zeer belangrijk. In sollicitatieprocedures kan het een selectiecriterium z…
Leerlijnen op schoolLeerlijnen op schoolOp school wordt geleerd. Dat is tenminste wat u als ouder van een school verwacht. Meestal bemoeien ouders zich niet zoz…
Duitse spelling en uitspraak: een beknopte handleidingDuitse spelling en uitspraak: een beknopte handleidingAls je Duits wil leren, dan kan je best beginnen met de basisprincipes van spelling en uitspraak. Deze ga je nodig hebbe…

Taalbegrip en schooltekstenTaal vormt tegenwoordig in het onderwijs een steeds grotere rol. Niet alleen vanwege de vakken spelling, taal en lezen,…
Het kleine woordenboek FinsHet kleine woordenboek FinsFins wordt door ongeveer 6 miljoen mensen gesproken. Naast Zweeds is Fins één van de officiële talen van Finland. Fins i…
Bronnen en referenties
  • Darch, C., Kim, S. & Johnson, S. (2000). The Strategic Spelling Skills of Students with Learning Disabilities: The Results of Two Studies. Journal of instructional psychology, vol. 27, 15-27
  • Fulk, B.M. & Starmont-Spurgin, M. (1995). Fourteen spelling strategies for students with learning disabilities. Intervention in school and clinic, vol. 31, 16-31
  • Perry, C. (2003). Priming the rules of spelling. Quarterly journal of experimental psychology, vol. 56, 515-531
  • Swanson, H.L., Harris, K.R., & Graham, S. (2003). Handbook of learning disabilities. New York: Guilford.
Reactie

Karin Verheijen, 12-02-2010
Is het mogelijk een zending op zicht te krijgen zodat ik kan beoordelen of ik dit materiaal voor mijn doelgrope kan gebruiken. Ik zou graag van elke groep een werkboek willen ontvangen. Is dat mogelijk.
Alvast dankje wel voor uw reactie
Met vriendelijke Groet
Karin Verheijen Reactie infoteur, 28-02-2010
Hallo Karin,
Je zal naar de uitgever moeten van de Spelling in de lift methode.
Ik werk er al drie jaar mee en vind het een fijne methode.
Maar dit artikel is puur beschrijvend, dus je kunt niets bij mij bestellen.
Groetjes Brigitte

Brigitte_ (94 artikelen)
Laatste update: 16-03-2010
Rubriek: Educatie en School
Subrubriek: Taal
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.