Japans: iemand groeten - ojigi en aisatsu buigen en groeten

In Japan is beleefdheid erg belangrijk. Als je iemand wil groeten, moet je rekening houden met een aantal gedragsregels. Zo schudden Japanners elkaar liever niet de hand, maar tonen ze respect naar elkaar door te buigen. Hoe dieper je buigt, hoe meer respect je toont voor je gesprekspartner. Bij de gedragsregels horen ook de woorden die je kiest om iemand te begroeten. Er zijn verschillende woorden en uitdrukkingen om "hallo" en "tot ziens" te zeggen die variëren van zeer informeel tot zeer formeel. Als je weet hoe je een Japanner moet begroeten in verschillende situaties, voorkom je eventuele miscommunicaties en toon je respect voor de gewoonten van de Japanse gesprekspartner.

お辞儀, おじぎ, ojigi, buigen

Met de Japanse term お辞儀, (おじぎ in hiragana en ojigi in romaji) bedoelt men de buiging die Japanners maken als ze iemand begroeten. De persoon met de minste status moet dieper buigen dan de gesprekspartner. Zo moet je dieper buigen dan een politieagent als je hem of haar wil begroeten. Naast status hangt de diepte van de buiging ook af van het doel van de buiging:

• Begroeten
• Bedanken
• Verontschuldigen

Als je iemand snel wil begroeten kan het, afhankelijk van de status van de gesprekspartner, genoeg zijn om kort met het hoofd te knikken. Dit kan bijvoorbeeld als je een collega of vriend tegenkomt op straat. Als je iemand wil bedanken, moet je dieper buigen, omdat je in dat geval respect moet tonen aan iemand die iets voor je heeft gedaan. De diepste buiging moet gemaakt worden wanneer je je ergens voor wil verontschuldigen. Hoe dieper iemand buigt, hoe groter de verontschuldigingen zijn.

In tegenstelling tot onze cultuur is het ongebruikelijk om iemand een hand te geven. Bij een begroeting volstaat het om licht te buigen. In de praktijk wordt er geen groot probleem gemaakt als een buitenlander zijn hand uitsteekt. Japanners zijn gewend dat buitenlanders niet altijd op de hoogte zijn van hun gedragsregels. Dit neemt niet weg dat het wel gewaardeerd wordt als je als buitenlander buigt bij een begroeting.

Alhoewel Japanners bereid zijn om kort een krachtige hand te geven aan westerlingen, zullen ze meer moeite hebben om iemand een kus te geven bij de begroeting. In het openbaar wordt er veel minder gekust. Dit is zelfs ongebruikelijk onder vrienden en familieleden. Als je iemand in Japan wil begroeten, volstaat het daarom om een buiging te maken.

挨拶, あいさつ, aisatsu, groeten

In het Nederlands kan het woord hallo elk moment van de dag gemakkelijk worden gebruikt. In het Japans is de wijze waarop je gedag kan zeggen afhankelijk van het tijdstip en de persoon tegen wie je gedag zegt:


De meest neutrale manier om iemand in het Japans gedag te zeggen is こんにちは. Deze begroeting is in principe altijd gepast. Het wordt nooit ervaren als onbeleefd. Wel is het verstandig om je te houden aan de tijdstippen die gelden voor de begroetingen. De begroeting こんにちは wordt lang niet zo vaak gebruikt als buitenlanders soms denken. Vergelijkbaar met het Nederlands worden er in het Japans begroetingen gebruikt die alleen geschikt zijn voor de ochtend en voor de avond. こんにちは wordt alleen overdag actief gebruikt. In de ochtend en in de avond hoor je de andere begroetingen uit de tabel.

Het Japans kent een woord voor hallo dat uitsluitend gebruikt kan worden aan de telefoon: もしもし. Als de telefoon overgaat zeggen Japanners eerst もしもし. Vervolgens zeggen ze wat hun naam is:

• もしもし、ロバート　です。
• Hallo, met Robert.

Dit is een vaste formule om in Japan met iemand te bellen. Ongeacht met wie je spreekt, is deze openingszin gebruikelijk.

De laatste vorm uit de tabel, おっす, mag slechts in een beperkte hoeveelheid situaties worden gebruikt. Alleen jonge mannen die ongeveer dezelfde leeftijd hebben kunnen おっす tegen elkaar zeggen, onder voorwaarde dat ze elkaar goed kennen. Zo kunnen goede schoolvrienden elkaar op deze manier begroeten. Voor vrouwen is het uitgesloten om elkaar op deze manier gedag te zeggen. In het Nederlands is deze groet het meest te vergelijken met bijvoorbeeld hallo, gozer. Ook die groet vindt alleen plaats onder jonge mannen die goede vrienden van elkaar zijn.

De groet ただいま kan gezegd worden als je weg bent geweest en weer thuis bent. Deze begroeting wordt gebruikt onder familieleden. ただいま kan niet gezegd worden als je weer terug bent op een andere plek dan je eigen huis. Op deze groet kan gereageerd worden door middel van おかえりなさい:

• いってきます。
• Ik ga (en ben later terug).
• いってらっしゃい。
• Ga maar (en kom later terug).
• ただいま 。
• Hallo, ik ben thuis.
• おかえりなさい。
• Welkom thuis.

Afscheid nemen: tot ziens zeggen in het Japans

Ook voor tot ziens kent het Japans meerdere varianten die verschillen in mate van beleefdheid:


De Japanse woorden voor tot ziens hierboven moeten in de juiste situaties worden gebruikt. De neutraalste vorm is さようなら. Tegen vrienden en familieleden kan je altijd dit woord zeggen. Tegen minder bekende mensen kan je じゃあ、また（あした） zeggen als er weinig verschil is in hiërarchie. Dit woord kan je afkorten tot o.a. またね als de band tussen de spreker en de luisteraar goed is. Als de gesprekspartner echter een hogere status heeft, is het beleefd om ぞれでわまたあした of しつれいします te zeggen. Deze varianten hebben de voorkeur als je met een onbekende belt.

Onder invloed van het Engels wordt onder jongeren de groet バイバイ gebruikt. Het is volledig ongepast om dit te zeggen tegen onbekenden. Uitsluitend jongeren die elkaar goed kennen kunnen dit zeggen. Dit woord is vergelijkbaar met de mazzel in het Nederlands. Ook die afscheidsgroet wordt alleen onder de jeugd gebruikt.