Evidence Based Methodiek in psychiatrie en verslavingszorg

Organisaties in de psychiatrie en de verslavingszorg volgen richtlijnen om goede hulpverlening te bieden. Het volgen van een richtlijn is prima maar de praktijk wijst soms anders uit. Voor veel complexe praktijkproblemen zijn geen richtlijnen. In Nederland is de zorg zo ingedeeld dat nieuwe methodes moeilijk in de praktijk toegepast worden. Men is als het ware vastgeroest in oude denkpatronen. De verslavingszorg is complexer geworden en dat vraagt steeds om een nieuwe creatieve en innovatieve aanpak. Daarom is toepassing van de Evidence Based methode van groot belang.

Wat is Evicence-Based verslavingsgeneeskunde

Verslavingsgeneeskunde is een jonge discipline daarom zijn er weinig richtlijnen, zelfs voor veel voorkomende problemen of aandoeningen. In de behandeling worden hulpverleners regelmatig geconfronteerd met vragen die niet direct kunnen worden beantwoord door het raadplegen of volgen van een richtlijn. Bij veel problemen in de diagnostiek zal de hulpverlener dus zelf beslissingen moeten nemen. De hulpverlener die EBM toepast integreert externe info icm eigen expertise en houdt rekening met de voorkeur of keuze van de client. EBM is een leermethode voor de hulpverlener. Toepassen van EBM integreert wetenschappelijk (nieuw) onderzoek in de praktijk van de organisatie.

Voorwaarde voor behandeling met de EBM

Voorwaarde om EBM toe te passen is nieuwsgierigheid, niet laten afschrikken door de complexiteit en weerbarstigheid van de praktijk. De behandelaar moet vragen stellen als:

• Welke kennis tekorten hebben we?
• Hoe verbeteren we de toegang tot kennis?
• Hoe beoordelen we kritisch de literatuur?
• Hoe vertaal ik statistiek die betrekking heeft op het werk?
• Hoe dragen we kennis over aan collega’s?
• Hoe passen we nieuwe kennis toe in de praktijk?

Wat is de relatie tussen EBM en richtlijnen

Richtlijnen geven richting aan het handelen van de hulpverlener.
Richtlijnen zijn ontstaan door overeenstemming van de beroepsgroep of de mening van experts.
Door het vasthouden aan die richtlijnen wordt er weinig rekening gehouden met de actuele beschikbare evidentie.
Bij toepassen van EBM moet verantwoording worden afgelegd aan cliënt waarom hulpverlener afwijkt van de richtlijnen. En waarom hij een methode toepast met een zeker trail and error karakter.

Goede communicatie
Als er geen goede richtlijn is voor de aanpak van het probleem, dan legt de hulpverlener uit wat naar zijn inzicht een goede behandeling/aanpak zou kunnen zijn. Goede communicatie, uitleg en instemming met de voorgestelde behandeling door de cliënt leidt uiteindelijk tot een behandelingsovereenkomst die voldoet aan de actuele richtlijnen.

Hoe leer je EBM?

Zoeken naar antwoorden op Google is onvoldoende. Gebruik van wetenschappelijke bronnen en algemene bronnen kunnen wel verrassende resultaten hebben. Bijvoorbeeld het raadplegen van de DSM kan nut hebben voor de diagnose / behandeling van cocaïne gebruik. Via Google afbeeldingen kan het middel geïdentificeerd worden. De juiste attitude aanleren mbt het aanpakken van problemen. Van ‘dit is het probleem en zo ga ik het aanpakken ook al weet ik het niet zo goed’ naar dit is het probleem wat zou op dit moment de beste oplossing zijn?’ Om deze verandering te bevorderen is het goed om de methodiek Motiverende gespreksvoering toe te passen.

Wat betekent de EBM behandeling voor het dagelijks werk van de hulpverlener?
Door het toepassen van EBM in de praktijk heeft de hulpverlener zich een goede vaardigheid aangeleerd en kan problemen vertalen in relevante vragen. Het enigste wat heb je nodig hebt is een computer en het lezen van Full text tijdschriften
De hulpverlener heeft vaardigheden geleerd om via mondelinge en schriftelijke presentatie het geleerde aan collega over te brengen.

Wat moeten we met de EBM behandeling in de verslavingszorg?

• Methode moet worden opgenomen binnen een opleiding in de zorg.
• Invoeren van de EBM is niet gemakkelijk maar zorgt er wel voor om bij de les te blijven.
• Toegang tot informatiebronnen is een pré.
• Hulpverleners moeten geschoold worden in de EBM leermethode.
• Goed opgeleide docenten moeten kennis overdragen in instelling.
• Intercollegiaal EBM overleg maakt de zorg beter.

Leerpunten

• EBM is een leermethode om in complexe situaties goed geïnformeerd te kunnen afwijken van richtlijnen.
• EBM kan pas op een manier worden toegepast na een gedegen opleiding.
• Competente professionals behouden hun EBM competenties door deel te nemen aan intercollegiaal overleg.