Groeiprocessen van jongerengroepen in de praktijk

In jongerengroepen vinden allerlei ontwikkelingen plaats en om dat goed in kaart te brengen is er een fasemodel bedacht. De groepsleider kan van dat model gebruik maken om er vervolgens een dynamisch groepsproces mee tot stand te brengen. Het is een eenvoudig model waarin de verschillende fasen kort worden toegelicht. Het vraagt van de groepsleider wel enig ervaring en improvisatie om het model toe te passen in de praktijk.

Elke groep jongeren is uniek

Samengestelde groepen met jongeren zijn een uitdaging om door de verschillende processen heen het doel voor de groep te bereiken. Als het doel niet gehaald wordt is dat ook prima. Het gaat erom dat elk individu op de goede weg is om zijn of haar persoonlijke doelen te halen. Enerzijds is het net als een voetbalteam het gezamenlijk doel te behalen. Anderzijds spelen persoonlijke doelen een grote rol om het kracht bij te zetten. Het model is geen wet van Meden en Perzen. Het is slechts een leidraad wat houvast geeft om een diepgaand groepsproces op gang te brengen. Elke groep jongeren is uniek dus neem vooral de tijd om te analyseren welke fase aan bod kan komen.

Proces van het onzekere aftasten

Als een groep net is samengesteld is er een bepaalde vorm en een periode van onzekerheid. In deze fase zijn de volgende punten belangrijk;

• Verwachtingen uitspreken
• Uitwisselen van informatie
• Doelstellingen helder krijgen
• Taken verdelen

Proces van een conflict

In het groepsproces zijn er verschillende meningen die voor een conflict kunnen zorgen. Het is voor de groepsleider belangrijk om ruimte te geven aan de inbreng van de groepsleden en niet star vasthouden aan een beleid of een eigen visie. Er ontstaat een fase van irritatie en het is goed dat deze herkend en erkend wordt. Deze fase hoort erbij en het is goed om deze fase open en eerlijk met elkaar in gesprek te gaan.

Proces van normalisering

In deze fase zijn de conflicten grotendeels opgelost. Door het herkennen en erkennen van de irritatie in de fase van conflict ontstaat een veilige omgeving en groepsleden durven zich kwetsbaar op te stellen.
In deze fase kunnen er gezamenlijke groepsnormen besproken worden en worden conflicten over de taak en doelstelling van groep de grotendeels vermeden.

Proces van de taakgerichtheid

Nadat de groep in de vorige fasen zich tot een eenheid heeft ontwikkeld kan men zich richten op de taak waarvoor men samengesteld is.

Terugval is een mogelijkheid

Door ontwikkelingen in de groep zoals nieuwe leden, kunnen de fasen onderbroken worden of opnieuw beginnen om het evenwicht te hervinden.

Groepsmodel van de tegengestelde polen

In dit model staan de twee polen gevoel en verstandelijk tegenover elkaar. Het risico is dat er in een groepsproces één van de beide de overhand krijgt. Het is goed om daarin een dynamisch evenwicht te vinden. Door af en toe bewust tegengestelde polen tegenover elkaar te zetten kan een positief leereffect bereikt worden. Hieronder volgen enkele verschillende tegenpolen;

• Denken en voelen
• Individualiteit en socialiteit
• Inhoud en proces
• Waarheid en eenheid