Boekverslag: Een hart van steen

Dit is mijn boekverslag over het boek "Een hart van steen" van Renate Dorrestein. Dit boek gaat over een vrouw die het familiedrama dat zich in haar familie heeft afgespeelt probeert te verwerken.

• Titel: Een hart van steen.
• Auteur: Renate Dorrestein
• Eerste druk: 1998
• Aantal bladzijden: 238, inclusief het epiloog, 235 exclusief het epiloog.
• Soort werk: Roman.
• Literaire stroming: Moderne Nederlandse literatuur.
• Positie van de schrijver: De schrijfster staat buiten het boek.

In welke vorm is het verhaal geschreven?

Het verhaal is in de ik-vorm geschreven (vanuit Ellen’s situatie.), maar af en toe verandert de ik-persoon in bijvoorbeeld Margje. Maar kleine delen van het boek worden vanuit het vertellersperspectief verteld.

Verloopt de tijd chronologisch?

De tijd loopt niet chronologisch, Want er zitten heel veel flashbacks in, bijna meer dan dat er gewoon tegenwoordig vertelde tijd is.

Hoeveel tijd verloopt er tussen de eerste en de laatste?

Er is niet precies bekent hoe veel tijd er tussen de eerste en laatste bladzijde verstrijkt, maar wat ik wel weet is dat ze zwanger is en nog niet is bevallen voor het einde van het boek. Het duurt dus in ieder geval minder lang dan negen maanden. Ik zelf denk dat het ongeveer een half jaar duurde, want ze moest een periode op bed liggen en ik ga er van uit dat ze geen half jaar op bed moest liggen. Voor ze op bed moets liggen had ze nog een tijdje in haar huis rond gelopen, dat samen geteld denk ik dat er ongeveer een half jaar is verstreken.

Het boek is verdeeld in ...

Delen (in totaal twee delen) en die delen zijn opgedeeld in hoofdstukken (3 hoofdstukken per deel, in totaal 6).

Ruimte

Het verhaal speelt zich op verschillende plekken af, onder andere omdat er zo veel flashbacks zijn. Een paar belangrijke plaatsen zijn:

• In het huis op Lijsterlaan 11. Dit is het huis waar ellen en haar familie vroeger hebben gewoond, waar zich een verschrikkelijk drama heeft afgespeeld en waar ellen nu weer is teruggekeerd.
• De Eenhoorn. Dit is het kindertehuis waar ze na de dood van bijna haar gehele familie, samen met haar kleine broertje Carlos terecht kwam.

Wat is de thematiek:

Het verwerken van een Familiedrama

Motieven:

• Foto’s, aan de hand hier van haalt ze het drama terug om het te verwerken.
• Postnatale depressie, deze ziekte had Margje, hierdoor was ze instaat het grootste deel van haar familie te vermoorden.
• Billy en Kerster, de broer en zus van Ellen, zij spoken nog steeds in haar hoofd rond, zij zeggen haar steeds wat ze moet doen. Ook aan de hand van hen verwerkt Ellen het drama. Ze leert met haar broer en zus leven.
• Het huis aan Lijsterlaan 11. Ook aan de hand van dit huis haalt Ellen herinneringen boven.

Verklaar de titel van het boek:

De titel heeft eigenlijk een dubbele betekenis:
Op de eerste plaats had Ellen door alle gebeurtenissen en afschuwelijke dingen die ze had mee gemaakt een “hart van steen” gekregen. Op de tweede plaats heeft de grafsteen waaronder de gezinsleden van Bemmel begraven liggen, de vorm van een hart. “Een ijskoud stenen hart dat alles zou overleven zonder ooit een tel te hoeven kloppen.”

Motto:

Er zijn twee motto’s in dit boek, ze staan voor in het boek:

Noem mij , noem mij, spreek mij aan, o, noem mij bij mijn diepste naam.
Verklaring: Ik weet de precieze verklaring niet, maar ik denk dat deze er in staat omdat Ida ook een andere, uiteindelijke, naam had, Sophie.
Ida was eigenlijk een pestnaam die al voor de geboorte had gekregen.
En ze gewoon bij haar echte naam moet worden aangesproken.

NEELTJE MARIA MIN: “mijn moeder is mijn naam vergeten”
Verklaring: Ook hier weet ik de precieze verklaring niet van, Ik denk dat deze er in staat omdat dat een teken dat er iets geestelijks mis is met die moeder, want moeders vergeten uit zichzelf de naam van hun kind niet.
Margje was ook geestelijk ziek, en vergat als het waren een kind op een bepaald moment, en daarom denk ik dat deze er in staat.

Het boek is opgedragen aan Hilde. Met wat voor een reden dat is gedaan staat er niet in, en weet ik dus ook niet.

Biografie van de schrijver Renate Dorrestein:

Op 25 januari 1954 werd Renate Dorrestein geboren in Amsterdam. Na haar gymnasiumopleiding ging ze de journalisitek in. Ze deed verslag voor het blad Panorama over de toen woedende oorlog op cyprus en over de hongersnood in Afrika. Daarna heeft ze nog gewerkt op de freelance basis voor Het Parool, Viva en Opzij. Ze had ook een eigen productiebureau die bijlagen verzorgde voor tijdschriften. In eind 1987 heeft Renater er voor gekozen om fulltime-schrijfster te worden. In haar boeken maken de “wetten van Dorrestein” de dienst uit.

Dit zijn 4 wetten, namenlijk:

• Een aantal kwinkslagen.
• Een aantal stoten onder de gordel.
• Minimaal één zin waarin ze iets verstandigs zegt.
• Een einde waarin het voorgaande op de kop wordt gezet.

Vanaf haar eerste echte boek Buitenstaanders (1983) heeft ze veel succes. Renate dorrestein is niet alleen in Nederland bekend, (een aantal van) haar boeken is al vertaald in 9 andere talen. Ook Een hart van steen valt daar onder.

Geef een samenvatting:

Ellen is, terwijl ze zwanger is, terug naar haar geboortehuis verhuisd. Als ze daar is krijgt ze bijna een miskraam en moet ze enkele maanden rust nemen. In de periode dat ze in haar nieuwe huis woont kan ze goed terugdenken aan vroeger. Ze probeert het familiedrama dat zich heeft afgespeeld in dit huis te verwerken. Ze haalt haar hele jeugd terug aan de hand van foto's, gewone gedachten en door middel van Kester en Billie (haar dode broer en zus) die in haar hoofd leven. Na verloop van tijd kan ze het familiedrama, waarin haar moeder, vader, broer, zus en zusje zijn omgekomen, verwerken en is ze er achter gekomen waarom haar moeder hen heeft willen vermoorden en waarom haar vader en niets tegen heeft kunnen doen.
Na enkele maanden rust mag ellen weer gewoon alles doen. Haar kindje wordt met vreugde verwacht en Ellen kan weer zo goed als het gaat gelukkig verder leven, al zal ze altijd aan de gebeurtenissen in haar jonge leven herinnerd worden.

Mijn verwachtingen van het boek:

Ik had gedacht dat in het boek een kindje geboren zou worden en die allemaal vragen zou stellen, en dat je aan de hand van die vragen het hele familiedrama te horen kreeg. Ook had ik verwacht dat het boek een beetje saai zou zijn, want ik dacht altijd dat literatuur saai was.

Door wie of waardoor waren je verwachtingen gewekt?

Mijn verwachtingen zijn gewekt door de kaft van het boek (de foto en de flaptekst) en door mijn algemene gedachte over literatuur.

Welke passages hebben indruk op je gemaakt en waarom?

Dit vond en vind ik wel een heel mooi stukje, Het is een gesprek tussen Ellen en Marti (een groepsleider/psychiater het kindertehuis waar Carlos en Ellen kwamen na het drama.) Hier wordt aan Ellen verteld dat Carlos misschien geadopteerd wordt. Ellen is het daar helemaal niet mee eens en laat dat ook merken... :

"Nou, maar ik ga niet mee met die lui hoor."
"Ik geloof ook niet dat dat de bedoeling is"
Even was ik opgelucht. Vervolgens riep ik uit: "Maar je kunt Carlos niet zomaar weggeven! Hij is niet van jou!"
"Hij mag zelf beslissen"
"Hij hoort bij mij!" mijn hoofd knapte bijna uit elkaar van verbijstering. "zonder mij is hij een wees!"
"Liefje," Ze streek haar rok glad. "dat is hij nu al" Ze keek me zijdelings aan, afwachtend. Na een zucht zei ze: “Het gaat helemaal niet goed met hem, dat zie je zelf toch ook wel? Hij heeft speciale zorg nodig. Hij wil amper praten en...” “Nou en? Dast is toch geen reden om hem weg te doen?” Mijn hart begon te hameren. Wild sprong ik overeind en holde ik naar de woonkamer. Sjaak stond koffiekopjes in elkaar te stapelen. Ik liep hem kompleet omver en rende De Eekhoorn uit. “Carlos!” Schreeuwde ik onder de kale bomen, “Carlos, kom terug!”

Wat ik mooi zo mooi vind is dat ze zegt: “zonder mij is hij een wees” dat laat zien dat zij het gevoel heeft dat ze een soort ouder voor hem is. Gedeeltelijk klopt dat ook wel, want ze zorgt goed voor hem.
Ook vind ik het mooi dat ze hem zo achterna gaat en roept, daaruit kan je opmaken dat ze echt van hem hield.

Beschrijf de karakters van de belangrijkste personen:

Ellen:

Ellen is klein van stuk en heeft blond haar. Ze is heel slim, en heeft het gymnasium gedaan. Ze is op dit moment 37 jaar. In haar gezin heeft zich een familiedrama afgespeeld waarin, op Ellen en haar broertje Carlos na, iedereen is omgekomen. Nu spoken haar overleden Broer en zus door Ellen's hoofd. Ellen probeert het familiedrama te verwerken, door het op te lossen en een verklaring voor het gedrag van haar ouders te vinden. Uiteindelijk kan ze alles eigenhandig verwerken en kan ze "gelukkig" verder leven, samen met haar kindje (waarvan ze zwanger is.) Ellen woont op dit moment weer in haar ouderlijk huis, het huis waar ze opgroeide en waar het drama zich heeft afgespeeld, het huis aan de Lijsterlaan 11.

Andere belangrijke personen zijn:

• Billie (de zus van ellen, haar eigenlijke naam is Sybille)
• Kester (de broer van ellen, bijnaam: Kes)
• Carlos (Broertje van ellen, eigenlijke naam Michael, Hij is zwaar verbrand toen hij een pan kokend water over zich heen kreeg.)
• Ida (zusje van Ellen, uiteindelijke naam Sophie, haar moeder dacht dat de duivel in haar schuilde.)
• Margje (de moeder van Ellen, zij was ziek geworden door haar zwangerschap en werd daarom een beetje raar in het hoofd en heeft uiteindelijk haar kinderen vermoord.)
• Frits (de vader van Ellen.)
• Allemaal hebben ze de achternaam van Bemmel.
• Bas (vriend van Ellen, hij werkte vroeger in het bedrijf van haar ouders.)

Welke vraag wil je aan wie stellen?

Ik zou wel een vraag willen stellen aan Carlos.
Ik zou hem willen vragen of, toen Ellen bij hem op bezoek kwam toen hij 5 werd, hij haar echt gewoon meer amper kende en ze gewoon een gast was, of dat hij haar toch wel herkende, maar dat hij bijv. gewoon bang was om opnieuw kennis van zich te laten geven. Ik zou graag van hem willen weten of hij met 5 jaar haar nog kende en nog van haar hield.

Bedenk alternatieve titel en motiveer die:

Dit zou ik wel een mooie titel vinden: "Het achtervolgende familiedrama"

Ik zou dit een mooie titel vinden omdat het familiedrama heel vaak aan bod komt in het boek en het ook heel erg is. Eerst wou ik alleen het Familiedrama doen als titel, maar omdat het vanuit ellens opzicht wordt bekeken en het haar achtervolgde als het ware heb ik er het achtervolgende familiedrama van gemaakt. Wat er ook gebeurt met ellen, het drama blijft in haar herinnering en ze zal er toch zeer vaak mee geconfronteerd worden, het achtervolgd haar dus als het ware.

Evaluatie:

Ik vond het een heel mooi boek. Het is heel mooi geschreven, als je het las voelde je helemaal met die persoon mee. Als de moeder van Ellen bijvoorbeeld uitviel, dan voelde je helemaal die spanning. Ik kon me een heel goed beeld vormen bij dit boek. Ik vond het mooi dat Ellen als het ware “uitvond” dat haar moeder een ziekte had en welke ziekte ze had, en dat ze door deze ontdekking haar moeder kon vergeven. Ik vond het wel jammer dat er heel veel werd verwezen naar andere boeken, zoals Elice in Wonderland. Daardoor was het soms wat moeilijker lezen, want ik heb Elice in wonderland niet gelezen. Ook vond ik het moeilijker lezen omdat er heel veel flashbacks in zaten en die vind ik moeilijker lezen, vooral als er heel erg veel tussen tijden wordt gesprongen.

Ook geeft ze niet altijd aan wanneer ze naar een flashback gaat, dan kom je daar achteraf achter. Ik vind dit wel een heel leuke manier van schrijven, maar het is ook wel moeilijker te lezen. Ik vond het ook een heel interessant boek omdat er heel veel verschillende dingen in voorkwamen en er ook dingen in voorkwamen die ik niet wist (bijvoorbeeld die postanale depressie, ik wist niet dat die ziekte zo’n uitwerking had). Ook kon je zien hoe andere mensen over dingen dachten, en hoe zij met problemen enzovoorts om gingen. Daar ben ik altijd wel benieuwd naar, dus dat maakte het erg interessant voor mij. Ik vond het leuk dat het boek op deze manier (in de ik-vorm en met heel veel flashbacks) geschreven was, want hiervoor las ik eigenlijk alleen maar boeken die vanuit het vertellersperspectief geschreven waren, en waar (zeer) weinig flashbacks in zaten. Hierdoor heb ik eigenlijk een nieuwe stijl/marnier van schrijven geleerd.

Dit boek heeft mij best wel aan het denken gezet, want zoals ik met elk boek doe, denk ik na hoe ik in bepaalde situaties zou reageren, en/of wat de beste manier van reageren zou zijn. Ik vond het een heel mooi boek om te lezen, maar ik denk niet dat het een mooi boek zou zijn om te verfilmen, want nu kan je het allemaal zelf inbeelden, ook het geweld er in kan je in je eigen maten laten gebeuren. in een film zou het veel sneller gewelddadig overkomen, dan wanneer je het boek leest, en dat zou, vind ik, jammer zijn. Want uiteindelijk is al dat geweld wel geweest uit liefde, want de moeder van Ellen (Margje) dacht dat ze haar kinderen (voornamelijk Ida) er beter van zou maken.