Boekverslag 1984, G. Orwell

Het boek 1984 van George Orwell wordt vaak op de middelbare school gelezen voor het vak Engels. Zelfs meer dan 60 jaar na het verschijnen van 1984 wordt het boek nog veelvuldig gelezen. Hieruit blijkt wel dat het een mooi verhaal is, waarvan we zelfs in deze tijd nog iets kunnen leren.

Algemene gegevens

• Titel: Nineteen Eighty-Four
• Schrijver: George Orwell
• Eerste publicatie: 1949
• Aantal bladzijden: 326
• Hoofdgenre: Politieke fantasie

Thema

Het thema van het boek is dictatuur. De hele wereld wordt door één persoon beheerst, er is geen vrijheid meer. Iedereen wordt te allen tijde geobserveerd.

Titelverklaring

De titel van dit boek is redelijk makkelijk te verklaren. De titel is namelijk het jaar waarin dit boek afspeelt, althans, het jaar dat Winston denkt dat het is. Dit valt op te maken uit de volgende passage: “In small clumsy letters he wrote: April 4th, 1984 (…) He did not know with any certainty that this was 1984. (…) He was fairly sure that his age was thirty-nine, and he believed that he had been born in 1944 or 1945.” (blz. 9). Dit jaartal is niet zonder reden gekozen. Hij boek werd namelijk voor een groot deel in 1948 geschreven en 1984 is hier 'het omgekeerde' van. Dit slaat ook op de wereld in beide jaartallen. De wereld in 1984 volgens het boek is namelijk het omgekeerde van de situatie in 1948.

Hoofdpersonen

Winston Smith is de hoofdpersoon in het boek. Zijn baan is het vervalsen van krantenartikelen voor het Ministerie van Waarheid. Dit werk doet hij voor de Partij, ook al is hij tegen de Partij. Zijn haat voor de Partij komt mede doordat hij op jonge leeftijd zijn ouders is verloren. Winston wantrouwt bijna iedereen en is voor alles op zijn hoede, maar op sommige momenten denkt hij niet goed na en doet hij dingen die hij beter niet had kunnen doen, zoals het huren van de kamer bij meneer Charrington. In de volgende passage ziet hij Julia op zijn werk, wanneer hij haar nog niet vertrouwt. Hij vertelt dat hij haar niet mag. “Winston had disliked her from the very first moment. (...) It was always the women, and above all the young ones, who were the most bigoted adherents of the Party, the swallowers of slogans, the amateur spies and the nosers-out of unorthodoxy. But this particular girl gave him the impression of being more dangerous than the most.” (blz. 12).

Julia wordt later de vriendin van Winston. Ook zij is tegen de Partij, dit uit ze met seks hebben, als een vorm van protest. Julia is erg strijdlustig en haar doel is om de Partij neer te halen. Hier heeft ze erg veel voor over. Als ze iets wilt bereiken dan gaat ze er helemaal voor. Ze moet en zal haar doel bereiken. Ze valt bijvoorbeeld expres, om ervoor te zorgen dat Winston een briefje krijgt waarop staat ‘I love you’. De volgende passage is na haar val de eerste conversatie tussen Julia en Winston. “’You’re hurt?’ he said. ‘It’s nothing. My arm. It’ll be all right in a second. She spoke as though her heart were fluttering. She has certainly turned very pale. ‘You haven’t broken anything?’ ‘No, I’m all right. It hurt for a moment, that’s all.’ (...) ‘It’s nothing,’ she repeated shortly. ‘I only gave my wrist a bit of a bang. Thanks, comrade’.” (blz. 112) Dit is het begin van hun relatie.

Plaats

Het verhaal speelt zich af in het fictieve land Oceania, in Londen, de hoofdstad van de provincie luchtstrook één (airstrip one). Dit is te lezen in de volgende zin: “This was London, chief city of Airstrip One, itself the third most populous of the provinces of Oceania.” (blz 5) Het land Oceania bestaat uit de huidige werelddelen Noord- en Zuid-Amerika en het Verenigd Koninkrijk. Enkele belangrijke ruimtes zijn: de kamer van Winston, de winkel van meneer Carrington en het ministerie van de liefde.

Tijd

Het verhaal speelt zich af in het jaar 1984. De wereld is zoals George Orwell voorspelde in dit jaartal. Het boek is chronologisch, ook al wordt er soms vaag naar het verleden teruggekeken.

Korte samenvatting

Het land waarin Winston leeft, Oceania, wordt volledig beheerst door Big Brother en zijn Partij. Iedereen wordt in de gaten gehouden door middel van telescreens, die in (bijna) alle kamers hangen, en de Thoughtpolice. Winston is tegen de Partij en op zijn werk ontmoet hij Julia, die net als hij tegen is. Winston huurt een kamer waar, gek genoeg, geen telescreen hangt. Daar gaat hij vaak met Julia naartoe en heeft hij seks met haar. Winston ontmoet een man, O’Brien, die zegt dat hij net als Winston en Julia tegen de Partij is. Ze mogen een keer bij hem langs komen, waar blijkt dat hij bij de Brotherhood hoort. Dit is een organisatie tegen Big Brother. Winston krijgt een boek, geschreven door de leider van de Brotherhood, te leen. Winston en Julia beginnen het in hun kamer te lezen maar vallen allebei in slaap. Als ze wakker worden, zien ze dat er achter een gevallen schilderij een telescreen hangt. De Thoughtpolice komt ze halen. Winston wordt meegenomen naar een cel, waar hij O’Brien weer tegenkomt. Hij blijkt niet bij de Brotherhood, maar bij de Partij aangesloten te zijn. Winston wordt gemarteld en uiteindelijk naar kamer 101 gebracht. In die kamer bevindt zich hetgeen waar je het bangste voor bent. In het geval van Winston zijn dit ratten. Hij zegt dat ze het niet hem, maar Julia aan moeten doen. Daardoor wordt hij vrijgelaten. Als hij Julia later weer tegenkomt, vertellen ze elkaar dat ze in kamer 101 beiden hebben gezegd dat het de ander aangedaan moest worden. Eenmaal terug in de normale wereld doet Winston niet veel meer. Uiteindelijk komt hij tot de conclusie dat hij toch van Big Brother houdt.

Interpretatie

Onderliggende boodschap

George Orwell wil met zijn boek de negatieve eigenschappen van totalitaire staten en dictatoren laten zien. Hij heeft het boek in 1949 uitgebracht. Met de tweede wereldoorlog net achter de rug en Stalin aan de macht was dit een onderwerp dat veel aan de orde kwam. Hij wilde met zijn boek laten zien wat er allemaal binnen een dictatuur gebeurt en dat mensen die in een dictatuur leven het vaak zelf niet eens goed doorhebben. Dit laat hij merken door de hoofdpersoon en anderen personen in het boek zich een negatieve mening te laten vormen over de dictatuur. Winston schrijft bijvoorbeeld het volgende in zijn dagboek: “DOWN WITH BIG BROTHER, DOWN WITH BIG BROTHER, DOWN WITH BIG BROTHER, DOWN WITH BIG BROTHER, DOWN WITH BIG BROTHER.” (blz 20). Maar als Winston aan het eind van het boek uit de cel komt, komt hij erachter dat hij Big Brother niet haat, maar van hem houdt. De schrijver wil hiermee laten zien dat een dictatuur een persoon alles kan laten geloven. Zelfs al was die persoon het eerst ergens totaal niet mee eens, een dictatuur is volgens de schrijver in staat om deze persoon het er wel mee eens te laten zijn.

Positieve en negatieve eigenschappen van Winston en Julia

Een positieve eigenschap van Winston is dat hij een doorzetter is. Als hij met zijn dagboek begint, denkt hij dat het toch niets uitmaakt of hij het nou schrijft of niet. “Whether he wrote DOWN WITH BIG BROTHER, or whether he refrained from writing it, made no difference. Whether he went on with the diary, or whether he did not go on with it, made no difference.” (blz 21). Maar toch besluit hij door te gaan met het dagboek. Hij besluit om zich te blijven verzetten tegen te Partij en de moed niet op te geven.

Een negatieve eigenschap van Winston is dat hij erg naïef is. Hij gelooft dat O’Brien bij de Brotherhood zit. Hij gelooft dat de man van wie hij een kamer huurt, gewoon een oude man is. In de volgende passage blijkt dat Winston de oude man ook helemaal nergens van verdenkt. Dit komt mede doordat de oude man net doet alsof hij het goed vindt dat hij de kamer huurt voor een relatie. “As he had foreseen, Mr Charrington had made no difficulty about letting the room. (...) Nor did he seem shocked or become offensively knowing when it was made clear that Winston wanted the room for the purpose of a love affair. Instead he looked into the middle distance and spoke in generalities, with so delicate an air as to give the impression that he had become partly invisible.” (blz. 144). Maar uiteindelijk blijken ze allebei bij de Partij te zitten, waardoor Winston en Julia gepakt worden.

Positief aan Julia is dat ze niet snel bang is en initiatief durft te nemen. Zij was bijvoorbeeld degene die het briefje schreef waarop stond ‘I love you’. Julia nam de leiding in het maken van afspraken, zoals in de volgende passage te lezen is. “’Can you hear me?’ ‘Yes.’ ‘Can you get sunday afternoon off?’ ‘Yes.’ ‘Then listen carefully. You’ll have to remember this. Go to Paddington Station ------.’ With a sort of military precision that astonished him, she outlined the route that he was to follow.” (blz. 121) Julia probeert Winston ook te overtuigen om wat rebelser te zijn. Dit lukt haar voor een groot deel, maar uiteindelijk is het te ver gegaan, waardoor ze gearresteerd zijn.

Een negatieve eigenschap van Julia is dat ze zich eigenlijk niet interesseert in politiek of hoe de wereld waarin ze leeft nou precies in elkaar zit. Ze weet niet eens goed tegen wat ze strijdt en wat ze wil bereiken met haar protesten. Ook als Winston haar uit het boek van de Brotherhood gaat voorlezen, valt ze in slaap. Het kan haar totaal niets schelen. “Winston became aware of silence, as one becomes aware of a new sound. It seemed to him that Julia had been very still for some time past. (...) ‘Julia.’ No answer. ‘Julia, are you awake?’ No answer. She was asleep. He shut the book, put it carefully on the floor, lay down and pulled the coverlet over both of them.” (blz. 226).

Belangrijkste gebeurtenis

Het moment dat Winston Julia de eerste keer ontmoet is de belangrijkste gebeurtenis in het boek. Eigenlijk kan je het niet echt ontmoeten noemen, want ze zien elkaar alleen maar. Toch is het heel belangrijk want hij heeft meteen een bepaald gevoel bij haar. Deze gebeurtenis verandert zijn hele leven. Als hij Julia niet zou hebben ontmoet zou Winston waarschijnlijk niet, of in mindere mate, in de problemen zijn gekomen.

Einde boek

Aan het einde van het boek komt Winston uit de cel. Hij doet niet veel meer, hij schaakt vooral veel in een café. Hij heeft nog een ontmoeting gehad met Julia. Ze hebben aan elkaar verteld dat ze elkaar allebei hadden verraden. Als Winston in het café zit denkt hij aan vroeger. Hij komt tot de conclusie dat hij van Big Brother houdt. Het heeft hem 40 jaar gekost, maar nu wist hij het echt zeker. Ik vind dit een erg onverwachts einde, ook al is het voor een deel erg onbegrijpelijk. Het laat namelijk erg goed zien wat een dictatuur voor invloed op een persoon kan hebben. Hij heeft 40 jaar gestreden tegen Big Brother. Dan wordt hij opgepakt en is het ineens allemaal goed. Zijn haat voor Big Brother is helemaal verdwenen. Dit had ik zelf niet verwacht. Ik had gedacht dat zijn haat voor Big Brother voor altijd zou blijven. Zelf had ik het einde completer en romantischer gevonden als hij uiteindelijk nog met Julia samen zou leven. Dan zou het plaatje helemaal perfect zijn en zou Winston van het leven kunnen genieten, samen met Julia. Met het huidige einde verwacht ik niet dat hij en Julia elkaar ooit nog zullen ontmoeten.

Eigen mening

Het boek is erg realistisch doordat veel plaatsen en personen in het boek zeer gedetailleerd beschreven zijn. Als hij de kamer die hij gaat huren voor het eerst ziet, wordt deze met veel details beschreven. Dit vind ik erg boeiend, omdat het op deze manier net lijkt alsof je zelf in het verhaal zit. Ik zag zelf heel goed voor me hoe de kamer eruit zou zien. Een ander aspect van het boek dat het verhaal realistisch maakt vind ik dat er goed over het verhaal en over de situatie is nagedacht door de schrijver. De standpunten van de Partij zijn weloverwogen verzonnen. De drie standpunten van de partij luiden: “War is peace, freedom is slavery and ignorance is strength.” (blz 29). Deze drie standpunten vormen de rode draad door het hele boek.

Lees verder

• Boekverslag de jongen in de gestreepte pyjama, J. Boyne