Motiverend leren en de leerstijl van kinderen

Gemotiveerde kinderen leren het gemakkelijkst, vooral als ze zichzelf kunnen aansturen en zich competent voelen in hetgeen ze moeten doen. Maar de manier waarop kinderen leren kan nogal verschillend zijn. Het ene kind heeft zijn informatie het liefst auditief, een ander wil het visueel of via geschreven tekst. Een goede leerkracht houdt daarom rekening met de verschillende leerstijlen van kinderen.

Een persoonlijke stijl

Het is een illusie te denken dat iedereen zich op dezelfde manier nieuwe informatie eigen maakt. Waar de een met rode oortjes een technisch boek doorworstelt zal een ander zeggen: ‘Zeg nou maar gewoon waar het om gaat’. Weer een ander zal de boeken angstvallig links laten liggen en gaat op zoek naar een passende documentaire of film. Iedereen heeft zijn eigen methodes, zijn eigen manier waarop de kennismaking met en de verwerking van nieuwe informatie het beste kan verlopen. Het is nu eenmaal zo dat iedereen zijn eigen leerstijl heeft. In elke klas met kinderen zitten er kinderen die een eigen voorkeur hebben voor de manier waarop het leren zal plaatsvinden. Het is voor de leerkracht goed om zich hiervan rekenschap te geven en ernaar te handelen. Trouwens, dat is ook voor de kinderen beter, motiverender en effectiever.

Het gaat om de sterke kanten

Een persoonlijke leerstijl zegt niet alleen iets over de manier waarop de informatie binnenkomt. Je ziet aspecten van de leerstijl ook terug in de manier waarop de informatie wordt verwerkt, in de manier waarop een kind zijn informatie en gevoelens met anderen deelt. Ieder heeft zo zijn eigen sterke kanten en die kun je in de leerstijl terugvinden. Je ziet overigens vaak dat een kind een combinatie van leerstijlen heeft.

Verschillende leerstijlen

Je kunt een aantal verschillende leerstijlen onderscheiden:

• Linguïstisch
• Logisch mathematisch
• Visueel ruimtelijk
• Dynamisch
• Interpersoonlijk
• Naturalistisch
• Intrapersoonlijk
• Muzikaal

Kenmerken

Alle verschillende leerstijlen hebben hun eigen kenmerken. Hieronder zie je de belangrijkste op een rijtje.

Linguïstische leerstijl

Kinderen met deze leerstijl zijn talig ingesteld. Ze genieten van taal, van het vertellen van en het luisteren naar verhalen. Hun woordenschat is groot, willen nieuwe woorden begrijpen en integreren, ze gaan graag het debat aan, en ze kunnen humor waarderen.

Kenmerken:

• Lezen
• Grote woordenschat
• Formeel taalgebruik
• Schrijven
• Vertellen van verhalen
• Debatteren

Logisch mathematische leerstijl

Kinderen met deze leerstijl hebben belangstelling in cijfers en in beredeneren van dingen. Opdrachten waar de oplossing al is gegeven vinden ze minder interessant, ze willen liever zelf problemen uitpluizen, liefst als er inzicht wordt gevraagd. Deze kinderen leggen het liefst zelf verbanden en komen door het juist redeneren tot nieuwe kennis in inzichten.

Kenmerken:

• Het ontcijferen van codes
• Werken met abstracte symbolen
• Het leggen van verbanden
• Oplossen van problemen
• Redeneren

De visueel ruimtelijke leerstijl en de dynamische leerstijl

Kinderen met deze leerstijlen halen hun motivatie en hun optimale leermomenten uit het ontwerpen en het gebruik van hun fantasie. Ze leren door het creatief toepassen van hun kennis, van hun voorstellingsvermogen. Ze presenten hun opgedane kennis dan ook het liefst in beelden.

Kenmerken visueel ruimtelijke leerstijl

• Beeldvorming
• Een levendige fantasie
• Leren door ontwerpen
• Het ordenen van hun gedachten
• Doen alsof

Kenmerken dynamische leerstijl

• Rollenspel
• Lichaamstaal
• Mime spelen
• Uitvinden
• Drama

Interpersoonlijke leerstijl

Bij kinderen met de interpersoonlijke leerstijl is gezamenlijkheid een belangrijk punt. Deze kinderen zijn meer gericht op anderen en functioneren prima binnen groepswerk en gezamenlijke activiteiten. Samenwerking met anderen is belangrijk.

Kenmerken:

• Het geven van feedback
• Het aanvoelen van gevoelens van anderen
• Het aanvoelen van redenen en redeneringen van anderen
• Coöperatieve instelling
• Samenwerken

Naturalistische leerstijl

Kinderen met deze leerstijl hebben gevoel voor verbondenheid, maar zien ook verschillen. Hierdoor zijn we goed in het classificeren en categoriseren.

Kenmerken:

• Oog voor verschillen, soorten en overeenkomsten
• Gevoel voor verbondenheid
• Zintuiglijk ervaren

Intrapersoonlijke leerstijl

Kinderen met een intrapersoonlijke leerstijl zoeken de uitdaging en de leermomenten vooral in zichzelf. Deze kinderen willen graag beredeneren hoe alles in elkaar zit, en werken het liefst zelfstandig aan hun ontplooiing.

Kenmerken:

• Reflectie op zichzelf
• Gebruik van metacognitieve technieken
• Inzetten en gebruik van denkstrategieën
• Opmerkzaam
• Kunnen abstract redeneren

Muzikale leerstijl

Kinderen met een muzikale leerstijl gebruiken muzikale middelen om te leren en zich te uiten. Denk aan het maken van hoorspelen, liedjes, of het verbeelden via dans.

Kenmerken:

• Werken met stemgeluid en tonen
• Werken met ritmische patronen
• Herkennen en gebruik van geluiden uit de omgeving
• Herkennen en gebruik van geluiden van instrumenten
• Muzikale patronen

De sterke kanten

Kinderen met een bepaalde leerstijl hebben hun eigen sterke kanten, manieren waarop ze leren, communiceren en kennis en gevoelens met anderen delen. Je ziet hieronder per leerstijl om welke sterke punten het gaat.

Linguïstisch, de sterke kanten

De sterke kanten van kinderen met een linguïstische leerstijl:

• Vertellen van verhalen
• Humor en grappen
• Schrijven van gedichten
• Bijhouden van een dagboek of logboek
• Nieuws, het gesprek van de dag

Logisch mathematisch, de sterke kanten

De sterke kanten van kinderen met een logisch mathematische leerstijl:

• Oplossen van problemen
• Spelletjes waarbij vooruitdenken belangrijk is
• Oorzaak-gevolg beredeneren
• Middel-doel beredeneren

Visueel ruimtelijk, de sterke kanten

De sterke kanten van kinderen met een visueel ruimtelijke leerstijl:

• Beeldhouwen
• Foto-werk
• Gebruik van kleuren en kleurschakeringen
• Schilderen
• Tekenen
• Het inzetten van hun voorstellingsvermogen

Dynamisch, de sterke kanten

De sterke kanten van kinderen met een dynamische leerstijl:

• Drama
• Rollenspelen

Interpersoonlijk, de sterke kanten

De sterke kanten van kinderen met een interpersoonlijke leerstijl:

• Groepswerk
• Puzzels
• Zoeken naar consensus en het sluiten van compromissen.

Naturalistisch, de sterke kanten

De sterke kanten van kinderen met een naturalistische leerstijl:

• Natuur
• Levende organismen
• Classificeren
• Categoriseren

Intrapersoonlijk, de sterke kanten

De sterke kanten van kinderen met een intrapersoonlijke leerstijl:

• Zelfstandig werken en studeren
• Projecten
• Zelftraining en uitdaging

Muzikale leerstijl, de sterke kanten

De sterke kanten van kinderen met een muzikale leerstijl:

• Het maken van muziek
• Het maken van klank, neuriën of zingen.
• Uitvoeren van muziek
• Bespelen van een muziekinstrument

In schema

Hieronder zie je in een schema de kenmerken en de sterke kanten per leerstijl nog eens bij elkaar staan.

Gebruik de leerstijlen

In verschillende vak- en vormingsgebieden is het mogelijk om leer-opdrachten te creëren voor kinderen met verschillende leerstijlen, zodat elk kind optimaal tot leren komt. Vooral op het gebied van wereldoriënterende vakken liggen hier de meeste kansen.