Wat is ervaringsgericht onderwijs?

Dit artikel gaat over ervaringsgericht onderwijs. Het is een visie op onderwijs in het basisonderwijs. Zoals het woord al zegt, is nieuwe dingen ervaren heel belangrijk om kennis op te doen.

Fundament

Het fundament van ervaringsgericht onderwijs is de ervaringsgerichtheid: een basishouding die wordt gekenmerkt door aanvaarding, echtheid en empathie met betrekking tot zichzelf en de ander. Het is het vermogen zich zo in te leven in wat een situatie voor een ander betekent dat daaruit zinvolle interventies voortvloeien.

Er zijn 3 belangrijke praktijkprincipes:

• Verruimen van het vrij initiatief; het consequent nastreven van maximale kansen voor eigen keuzen en initiatieven van kinderen. Hierbij is het uitgangspunt dat volwassenen de groei en ontwikkeling niet zo kunnen sturen als wel wordt veronderstelt. In de regel en onder bepaalde condities kiest het kind precies datgene wat zijn ontwikkeling het meeste bevordert.
• Milieuverrijking; dit vraagt om een voortdurend onderzoek naar de belangstelling en behoeften van de betrokken kinderen, daarop zal het aanbod een antwoord moeten bieden.
• De ervaringsgerichte dialoog; de leerkracht probeert in zijn interacties door te dringen tot de diepste niveaus van de belevingswereld van een kind.

Door deze bovengenoemde principes kunnen de volgende twee processen bevorderd worden:

• Bevrijdingsprocessen, voor een gave emotionele ontwikkeling
• Creatieve processen, voor een maximale cognitieve ontwikkeling

Indicatoren voor kwaliteit

Het ervaringsgericht onderwijs stelt een zeer hoge eis aan de kwaliteit van het onderwijsproces zelf.
Praktijk en onderzoekswerk bij ervaringsgericht onderwijs hebben twee belangrijke proces-indicatoren voor de kwaliteit van het onderwijs bedacht: welbevinden en betrokkenheid.

Welbevinden

Hierbij gaat het om de mate waarin de hele klas- en schoolomgeving erin slaagt een klimaat te creëren waarin elk kind zich thuis voelt. Om dit te meten wordt gekeken naar indicatoren als spontaniteit, ontspannen zijn, plezier met elkaar beleven, en zich als een vis in het water voelen.

Betrokkenheid

Dit is de mate waarin een mens geboeid, vol overgave en tijd-vergetend bezig is. De betreffende persoon wordt van binnen uit gedreven om een stukje werkelijkheid verder te beheersen, om ergens greep op te krijgen. Die gedrevenheid komt voort uit zijn of haar exploratiedrang.

Oorsprong en feiten

Deze visie op onderwijs is overgekomen vanuit België. Er wordt veel aandacht besteed aan het ervaringsgerichte dialoog. Dit is een gesprek tussen een leerkracht en een kind. De kinderen nemen het initiatief en de leerkracht volgt dan. De kinderen kiezen dus altijd zelf wat ze willen doen, en de leerkracht probeert hierop in te haken. Ook hier is in de klas en rijk aanbod, dat houd in dat er veel hoeken zijn en veel plekken om te werken en of te spelen. Er wordt meer nadruk gelegd op hoe het kind in zijn vel zit, en als dat goed is, worden er daarna pas vakgebieden bij betrokken.